 |
| Παγκόσμια Μέρα Κατάργησης Πειραμάτων σε Ζώα, Πλατεία Τραφάλγκαρ, 23/4/1984 |
Είμαι βιολόγος, όχι φιλόσοφος, και κάνω πειράματα με ζώα στο εργαστήριο. Μελετώ τους μηχανισμούς της μνήμης και η έρευνά μου χρηματοδοτείται από την Ιατροφαρμακευτική Επιτροπή Ερευνών, την Επιτροπή Επιστημονικών Ερευνών κι από διάφορα άλλα Βρετανικά ιδρύματα και οργανώσεις.
Το κίνημα για τα δικαιώματα των ζώων είναι μια συμμαχία δυνάμεων που σποραδικά εμφανίζεται εδώ και τουλάχιστον έναν αιώνα, αλλά στη σημερινή του μορφή έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα στην πορεία των τελευταίων είκοσι χρόνων. Αποτελείται από παλιότερα ιδρυμένες οργανώσεις όπως η Βρετανική Ένωση για την Κατάργηση της Ζωοτομίας, μέχρι ομάδες όπως το Μέτωπο για την Απελευθέρωση των Ζώων, που είναι πιο ακτιβιστές και προβληματισμένοι με την απελευθέρωση, όπως την αποκαλούν, των ζώων στα εργαστήρια.
Θα ήθελα να ξεκινήσω με μια ιστορική ανάδρομη των αιτιών που το κίνημα για τα δικαιώματα των ζώων έχει εμφανιστεί με τον τρόπο που εμφανίστηκε. Ύστερα θέλω να εξετάσω τα επιχειρήματά τους και τις συνέπειες αυτών των επιχειρημάτων, και να εξηγήσω γιατί νομίζω ότι είναι λάθος. Και θα το κάνω τόσο ως μαρξιστής όσο και ως εργαζόμενος επιστήμονας και θέλοντας να επικεντρωθώ στις απόψεις των ακτιβιστών για τα δικαιώματα των ζώων όσων αφορά τα πειράματα, και όχι στις απόψεις τους για τη βιομηχανική γεωργία ή άλλα είδη μεταχείρισης των ζώων.
Για να καταλάβουμε τις ρίζες του κινήματος για τα δικαιώματα των ζώων πρέπει πρώτα να έχουμε μια ιστορική αντίληψη της σχέσης των ανθρώπων (των ατόμων και των κοινωνικών οργανώσεων) με τα μη ανθρώπινα ζώα -φιλοσοφικά, πολιτικά και οικονομικά. Υπάρχει πολλή ρομαντική ανοησία στα λεγόμενα για το πώς στις προκαπιταλιστικές κοινωνίες υπήρχε ένα άλλο είδος σχέσεων μεταξύ ανθρώπων και ζώων -πολύ πιο αρμονικό- απ' αυτό που υπάρχει στην καπιταλιστική ή ακόμα και τη φεουδαλική κοινωνία.
Κι όμως αυτό που είναι απολύτως σαφές είναι ότι από την αρχή της Ιουδαιο-Χριστιανικής παράδοσης (όπως φαίνεται στη Βίβλο, στην ιστορία της γεωργίας, και στην ιστορία της εξημέρωσης των ζώων) υπάρχει μια πολλή ισχυρή πεποίθηση ότι ο άνθρωπος πρέπει να έχει μία κυριαρχία πάνω στη φύση. Αυτή η ιδέα και πρακτική της κυριαρχίας είναι φανερή σε όλη την πορεία ανάπτυξης του Πολιτισμού από τους πιο πρώιμους χρόνους. Αλλά περιλήφθηκε πολύ σφιχτά με τη γέννηση της σύγχρονης -δηλαδή της Δυτικής- επιστήμης που συνέπεσε με τη γέννηση του σύγχρονου καπιταλισμού, περί τα μέσα του 17ου αιώνα.
Η δέσμευση της επιστημονικής μεθόδου ήταν αδιαμφισβήτητα η κυριαρχία του ανθρώπου πάνω στη φύση. Ήταν δικαίωμα της ανθρωπότητας, σύμφωνα με τους ιδεολόγους και της σύγχρονης επιστήμης και του καπιταλισμού, να εξάγει από τη φύση, είτε έμβια είτε άβια, όλο τον πλούτο, όλα τα αγαθά και όλα τα εξαγώγιμα προϊόντα που η φύση μπορούσε να παρέχει. Αυτή η ηθική της κυριαρχίας πάνω στη φύση με τέτοιο τρόπο βρίσκεται στην καρδιά της ανάπτυξης της επιστημονικής μεθόδου από το 17ο αιώνα και μετά.
Είναι σημαντικό να καταλάβουμε την εξέλιξη αυτής της παράδοσης μέσα στην επιστήμη και μέσα στον καπιταλισμό προκειμένου να καταλάβουμε τι πράμα αρνείται το κίνημα για τα δικαιώματα των ζώων, και να θεμελιώσουμε μια κριτική της επιστήμης που θα μας επιτρέψει να δούμε τη δύναμη της θέσης υπέρ των δικαιωμάτων των ζώων πριν δούμε τις αδυναμίες της.
Η σύγχρονη επιστήμη όμως μετατόπισε τη φιλοσοφική βάση του προβλήματος στη σχέση ανάμεσα στην ανθρωπότητα και τα άλλα ζώα, ανάμεσα στη βιολογία και την ανθρώπινη ζωή. Αν οι άνθρωποι ήταν βιολογικοί οργανισμοί, και ήταν αντικείμενο των ίδιων νόμων της βιολογίας όπως όλα τα άλλα ζώα, τι θα συνέβαινε τότε στην ψυχή, την ανθρώπινη συνείδηση, σ' αυτά τα πράγματα που η χριστιανική θρησκεία αφιέρωσε την πίστη στην ανθρώπινη μοναδικότητα; Η απάντηση που δόθηκε από τον Καρτέσιο, έναν από τους θεμελιωτές της σύγχρονης επιστήμης, ήταν ότι οι άνθρωποι ήταν βιολογικοί οργανισμοί, όπως όλοι οι άλλοι οργανισμοί, αλλά διέφεραν από τους άλλους βιολογικούς οργανισμούς γιατί εκτός από το να είναι βιολογικοί είχαν και ψυχή, που ήταν κάπου κλειδωμένη στον εγκέφαλο. Αυτό σήμαινε ότι είχαν την πνοή του Θεού μέσα τους, που τους έδινε κάποια είδη θεϊκών δικαιωμάτων και θεϊκών ευθυνών. Ο λόγος που τα έλεγε αυτά ο Καρτέσιος ήταν για να αρνηθεί ότι τα μη ανθρώπινα ζώα είχαν το οποιοδήποτε είδος ψυχής. Για τον Καρτέσιο το κλάμα απ' τον πόνο ενός ζώου ήταν κάτι σαν το τρίξιμο του σκουριασμένου γραναζιού μιας μηχανής.
Ο Καρτεσιανός διαχωρισμός συμβόλιζε τη γέννηση ενός είδους αναγωγισμού εντός της επιστήμης που έκανε πιθανό να μεταχειριζόμαστε τα ζώα και την υπόλοιπη φύση σαν απλά αντικείμενα, μια άποψη συμβατή με την ανάπτυξη του σύγχρονου καπιταλισμού. Η Καρτεσιανή σκέψη έδωσε τη δυνατότητα στους επιστήμονες και στους καπιταλιστές να εκμεταλλεύονται τα ζώα και την υπόλοιπη φύση με απόλυτη ευχαρίστηση έξι μέρες την εβδομάδα και να θυμούνται την ψυχή τους την Κυριακή το πρωί. Αλλά αυτή η βολική συμβατότητα με τον Καθολικισμό δεν κράτησε πέρα από τη βιομηχανική επανάσταση στις αρχές του 19ου αιώνα και της δόθηκε η χαριστική βολή με την ανάδυση των Δαρβινικών ιδεών στη βιολογία στα μέσα του 19ου αιώνα.
Το έργο των πρώιμων φυσιολόγων φαίνονταν να αποδέχεται την άποψη του Καρτέσιου για τον πόνο των ζώων ως τρίξιμο σκουριασμένου γραναζιού. Παρά τη σημασία μεγάλου μέρους του έργου του για την ιατρική, υπήρχε λόγος που η φυσιολογία έγινε γνωστή ως η "επιστήμη του πόνου". Αν ήθελες να εξερευνήσεις τα ζώα, ιδιαίτερα τα χρόνια πριν την ανακάλυψη της αναισθησίας ένα ολόκληρο εύρος δραστηριοτήτων που η Βρετανική Ένωση για την Κατάργηση της Ζωοτομίας αποκαλεί ζωοτομία άρχισε να αναπτύσσεται. Αναμφίβολα, το είδος των πειραμάτων που διεξάγονταν, παρότι αποκάλυψαν πλήθος επιστημονικών πληροφοριών, προκάλεσαν επίσης και μια σημαντική ποσότητα πόνου. Θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ακόμα και βάρβαρα (παρότι ίσως σχετικά όχι τόσο βάρβαρα όσο τα νοσοκομεία εκείνου του καιρού μεταχειρίζονταν τους ασθενείς τους, ούτε όσο βάρβαρα μεταχειρίζονταν τους εργάτες στα εργοστάσια τον καιρό της βιομηχανικής επανάστασης).
Αλλά το βασικό σημείο είναι ότι το όλο υπόβαθρο και η παράδοση της επιστήμης στο Δυτικό Κόσμο ήταν η έμφαση σ' αυτή την ιδέα της κυριαρχίας πάνω στη φύση της επιστήμης (δηλαδή της ανθρωπότητας). Αυτή η ιδέα ήταν αποδεκτή σχεδόν άκριτα από το Μαρξ, που μιλάει με σθένος για το δικαίωμα του ανθρώπου να κυριαρχεί πάνω στη φύση, και το ρόλο της κομμουνιστικής κοινωνίας στην απελευθέρωση των πλέριων παραγωγικών δυνάμεων της επιστήμης. Οι μεταγενέστεροι Μαρξιστές δεν ήταν λιγότερο ενθουσιώδεις -σίγουρα αν διαβάσετε Τρότσκι για τα δικαιώματα των ζώων και των ανθρώπων θα βρείτε ότι κι αυτός υποστηρίζει την εκμεταλλευτική και κυριαρχική παράδοση. Υπάρχει και μια εναλλακτική παράδοση που τη βρίσκουμε στα γραπτά του πρώιμου Μαρξ και ακόμα πιο έντονα στον Ένγκελς -μια παράδοση που συγγραφείς όπως ο Τεντ Μπέντον προσπάθησαν να διαφυλάξουν -αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ιδεολογία της κυριαρχίας υπήρξε κεντρική στην άποψη για τις σχέσεις των ανθρώπων με τα ζώα τόσο στον "υπαρκτό σοσιαλισμό" ως την κατάρρευσή του, όσο και στις καπιταλιστικές κοινωνίες.
Από τον πόλεμο του 1939-45, και όλο και περισσότερο τις επόμενες δεκαετίες, μια βαθύτερη και πιο κριτική άποψη για την επιστήμη άρχισε να αναπτύσσεται, τόσο μεταξύ των ριζοσπαστικών κινημάτων όσο και της αριστεράς. Αυτή η κριτική βλέπει την επιστήμη, μακριά από το να είναι ευεργετική και προοδευτική ως σκοτεινή, μυστηριώδη, καταστροφική για την οικολογία του πλανήτη, καταστροφική για τους ανθρώπους και καταπιεστικά παρεμβατική στην ανθρώπινη και μη ανθρώπινη ζωή. Έτσι ολόκληρη η θεώρηση της κυριαρχίας πάνω στη φύση που δεν είχε ως τα τώρα τεθεί υπό αμφισβήτηση απ' τους αστούς ή τους σοσιαλιστές κριτικούς, άρχισε τώρα να επικρίνεται πολύ αιχμηρά από διάφορα κινήματα -το κίνημα για την ειρήνη, την καμπάνια για τον πυρηνικό αφοπλισμό, το οικολογικό κίνημα και, φυσικά, το κίνημα για τα δικαιώματα των ζώων. Αυτή η αντιπαράθεση με τη δραστηριότητα και τα προϊόντα της επιστήμης φαίνεται να έχει ένα είδος συνοχής. Παρ' όλα αυτά, πιστεύω ότι απέχει πολύ από το να έχει μια συνοχή και τα διάφορα κινήματα παρουσιάζουν σημαντικές αποκλίσεις. Η κατηγορία που εκτοξεύεται στην επιστήμη ότι είναι σεξιστική και ρατσιστική και ενδιαφέρεται για την αναπαραγωγή της ταξικής δομής της κοινωνίας πρέπει να διαχωριστεί πολύ αυστηρά από εκείνα τα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί το κίνημα για τα δικαιώματα των ζώων ενάντια στην επιστημονική δουλειά και τα πειράματα.
Η κριτική μου στο κίνημα για τα δικαιώματα των ζώων δεν πρέπει να θεωρηθεί σαν μια συγκαλυμμένη υπεράσπιση όλων των πεπραγμένων της επιστήμης. Πάνω από το 95% της χρηματοδότησης της επιστήμης στις καπιταλιστικές κοινωνίες πάει για έρευνα που αφορά το στρατό ή το κέρδος ή και τα δύο. Είναι αναπόφευκτο, λοιπόν, ότι πολλά πειράματα με ζώα εξυπηρετούν τον έναν ή τον άλλον ή και τους δύο αυτούς σκοπούς. Άρα οι όποιες κριτικές κάνουμε στην επιστήμη πρέπει κατ' ανάγκη να είναι και κριτικές στο είδος της κοινωνίας στην οποία ζούμε -την καπιταλιστική, ρατσιστική, σεξιστική και ιμπεριαλιστική κοινωνία.
Γι' αυτό δεν θέλω να υπερασπιστώ τη βιομηχανική γεωργία, που τη θεωρώ μια κακομεταχείριση που προέρχεται από την αποφασιστικότητα για την άντληση του μέγιστου κέρδους από τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται τα ζώα. Δεν υπερασπίζομαι ούτε μια σημαντική ποσότητα έρευνας που γίνεται για τα φάρμακα και την ανάπτυξη νέων προϊόντων, που συχνά καταπιάνεται κυρίως με την καινοτομία για να αυξήσει την εξαγόμενη αξία ή για να καταστρατηγήσει τους νόμους για τις ευρεσιτεχνίες και όχι για να ανταποκριθεί σε γνήσιες ανθρώπινες ανάγκες -στο βαθμό που οι ανάγκες μπορούν να διακριθούν από αυτές της κοινωνικής τάξης που τις προωθεί. Αυτό που πιστεύω, ωστόσο, είναι ότι αν θέλουμε καινούρια φάρμακα και νέα προϊόντα πρέπει η έρευνα να εστιάσει στο πόσο ασφαλή μπορεί να είναι.
Επιστρέφοντας τώρα στα δύο βασικά επιχειρήματα του κινήματος για τα δικαιώματα των ζώων, στο συγκεκριμένο πλαίσιο των πειραμάτων με ζώα. Το ένα απ' αυτά είναι ολοφάνερα λάθος και το άλλο υποκριτικό. Από τη μία οι υποστηριχτές του κινήματος -συγγραφείς όπως ο Τομ Ρέγκαν και ο Πίτερ Σίνγκερ και πολλοί από τους οπαδούς τους- λένε ότι τα πειράματα με ζώα δεν μπορούν να πουν τίποτα χρήσιμο απολύτως για τις ανθρώπινες ασθένειες ή για την ανθρώπινη κατάσταση -υποστηρίζουν ότι μεταξύ των ανθρώπων και των άλλων ζώων η διάκριση είναι τόσο μεγάλη που είναι αδύνατο να μάθουμε οτιδήποτε από τα πειράματα με ζώα. Αυτό είναι το λάθος επιχείρημα. Από την άλλη λένε ότι επειδή τα μη ανθρώπινα ζώα, όπως και οι άνθρωποι, έχουν αισθήσεις και είναι πλάσματα που έχουν εγκέφαλο και είναι οργανωμένος μ' ένα συγκεκριμένο τρόπο, έχουν γι' αυτό το λόγο δικαιώματα. Αυτό είναι το υποκριτικό επιχείρημα.
Είναι γνωστό τοις πάσι ότι πρώτον, τα ζώα και οι άνθρωποι σχηματίζουν ένα βιολογικό συνεχές. Το ίδιο είδος βιοχημικά που απαρτίζουν τις βιολογικές και φυσιολογικές διεργασίες των ανθρώπινων σωμάτων μας, απαρτίζουν και των ζώων. Η κύρια διαφορά ανάμεσα στα ανθρώπινα και τα μη ανθρώπινα ζώα είναι ότι οι άνθρωποι έχουν μεγαλύτερο και καλύτερα αναπτυγμένο εγκέφαλο. Έχουμε τη δυνατότητα της ομιλίας, της κατασκευής και χρήσης εργαλείων, και λόγω αυτών μπορούμε να δημιουργούμε κοινωνικές οργανώσεις. Συνεπώς οι άνθρωποι έχουν ιστορία ενώ τα μη ανθρώπινα ζώα στο σύνολό τους έχουν μόνο παρελθόν. Αυτή η τεχνολογική και κοινωνική ιστορία είναι κυρίως αυτό που διαχωρίζει τα ανθρώπινα απ' τα μη ανθρώπινα ζώα, και τίποτα το διαφορετικό στη βιολογία μας σε σχέση με τα υπόλοιπα.
Είναι
ακριβώς λόγω αυτής της ομοιότητας που
μπορεί κανείς να μάθει πράγματα για την
ανθρώπινη κατάσταση και τις ανθρώπινες
ασθένειες μελετώντας τα ζώα.
Πολλά από τα φάρμακα και τις ιατρικές θεραπείες που μπορούν τώρα να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση των ανθρώπινων ασθενειών υπάρχουν εξαιτίας των πειραμάτων με ζώα. Η θεραπεία ασθενειών όπως ο διαβήτης, η γνώση της ανοσολογίας και του εμβολιασμού, που βρίσκονται στη βάση των μεταμοσχεύσεων και μεγάλου κομματιού της προληπτικής ιατρικής και η ανάπτυξη των περισσότερων χειρουργικών επεμβάσεων και φαρμάκων έγιναν πιθανά λόγω της διεξαγωγής πειραμάτων με ζώα. Δεν υπήρχε εναλλακτική στο παρελθόν, αλλά ούτε και σήμερα υπάρχει εναλλακτική, στη χρήση των ζώων σ' αυτό το πλαίσιο. Κι αυτό αληθεύει ειδικά στο πεδίο της εργασίας μου -στη νευροεπιστήμη. Το κίνημα για τα δικαιώματα των ζώων μερικές φορές υποστηρίζει ότι υπάρχουν εναλλακτικές στα πειράματα με ζώα, όπως η χρησιμοποίηση καλλιέργειας ιστών ή βακτηριδίων. Αλλά για την έρευνα των συνθηκών που είναι οι βασικές αιτίες του πόνου, των νοσημάτων και του θανάτου στη σύγχρονη βιομηχανική κοινωνία -σχιζοφρένεια, κατάθλιψη, άγχος, νευρολογικές ασθένειες, εγκεφαλικά, και ούτω καθεξής- είναι απαραίτητη η μελέτη της συμπεριφοράς των ζώων τα οποία έχουν εγκέφαλο.
Παρότι υπάρχουν βαθιές βιολογικές συνέχειες ανάμεσα στα ανθρώπινα και τα μη ανθρώπινα όντα, κάποιες διαδικασίες σίγουρα λειτουργούν διαφορετικά στην ανθρώπινη βιολογία, όπως μαρτυρά η περίπτωση της θαλιδομίδης, όπου για κάποιο λόγο το φάρμακο δεν παρουσίασε γενετικές ανωμαλίες στα ζώα που δοκιμάστηκε, παρότι θα μπορούσε να είχε παρουσιάσει τέτοιου είδους παρενέργειες σε άλλα είδη ζώων. Αλλά το μόνο που αποδεικνύει αυτό είναι ότι αν θέλεις ένα φάρμακο σαν τη θαλιδομίδη χρειάζεσαι περισσότερα πειράματα με ζώα, σε διαφορετικά είδη, και όχι λιγότερα, για να είσαι σίγουρος ότι το φάρμακο είναι ασφαλές πριν χρησιμοποιηθεί στους ανθρώπους. Και σ' αυτούς που πάνε στα Body Shop και βλέπουν τα προϊόντα με ετικέτα "χωρίς δοκιμές σε ζώα" (τουλάχιστο από τότε που πιέστηκαν να σταματήσουν να κάνουν) έχω να θέσω το εξής ερώτημα: θέλετε πραγματικά να δοκιμάζονται σε ανθρώπους; Τα περισσότερα προϊόντα των Body Shop έχουν στην πραγματικότητα δοκιμαστεί σε ζώα -από εξωτερικούς συνεργάτες ή άλλους κατασκευαστές, ή κατά το παρελθόν. Το πραγματικό ερώτημα είναι αν θέλει κανείς το προϊόν και όχι το αν θέλει τις δοκιμές. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι μερικά είδη πειραμάτων με ζώα είναι αποδεκτά αλλά είναι ενάντια στις δοκιμές για νέα καλλυντικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι λιγότερο από το 1% των πειραμάτων με ζώα που γίνονται σ' αυτή τη χώρα αφορούν καλλυντικά. Αλλά, παρ' όλα αυτά, η απάντηση που θα έδινα είναι απλή: Αν θέλετε νέα καλλυντικά είναι καλύτερο αυτά να δοκιμάζονται σε ζώα παρά σε ανθρώπους.
Η εναλλακτική φυσικά είναι ακριβώς αυτή -τα πειράματα με ανθρώπους- κι αυτό ακριβώς θέλουν να πουν οι άνθρωποι του κινήματος για τα δικαιώματα των ζώων. Λένε ότι τα δικαιώματα των μη ανθρώπινων ζώων είναι ακριβώς τα ίδια με τα δικαιώματα του ανθρώπου, γιατί δεν υπάρχει καμιά διαφορά ανάμεσα στα πειράματα με ζώα και στα πειράματα με ανθρώπους, επομένως γιατί να μην κάνουμε πειράματα με ανθρώπους; Το να παίρνει κανείς θέση ενάντια σ' αυτό το ενδεχόμενο, το ονομάζουν "σπισισμό" και χρησιμοποιούν τον όρο με τον ίδιο τρόπο που χρησιμοποιείται ο ρατσισμός και ο σεξισμός. Θα ήθελα να δηλώσω χωρίς ίχνος ντροπής ότι είμαι σπισιστής. Πράγμα που σημαίνει ότι έχω μια ανεπιφύλακτη πίστη στο ανθρώπινο είδος και πιστεύω ότι μπορούμε μια χαρά να τραβάμε μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στα ανθρώπινα και τα μη ανθρώπινα ζώα χωρίς αυτό να προβληματίζει κανέναν παρά μόνο κάποιους ξεροκέφαλους.
Το επιχείρημα περί δικαιωμάτων που προωθείται από ανθρώπους όπως ο Πίτερ Σίνγκερ στην Αυστραλία, ο Τόμ Ρέγκαν στις ΗΠΑ και ο Ρίτσαρντ Ράιντερ στη Βρετανία είναι ότι τα ζώα έχουν αισθήματα και άρα συγκεκριμένα δικαιώματα. Το πρόβλημα όμως είναι ότι χρησιμοποιούν τις λέξεις δικαιώματα και ζώα με την πολύ πλατιά έννοια. Πού μπαίνει ένα στοπ; Για παράδειγμα, έχει ο γορίλας τα ίδια δικαιώματα με ένα μυρμήγκι; Ένα ποντίκι με μια γάτα; Μια σφήκα μ' ένα καρχαρία; Πού μπαίνει η διαχωριστική γραμμή στο βιολογικό συνεχές; Νομίζω ότι αν ρωτήσουμε τους ανθρώπους που είναι με τα δικαιώματα των ζώων τι πιστεύουν, θα πουν ότι τα ζώα που έχουν μεγάλο νευρικό σύστημα και μοιάζουν στην εμφάνιση με τους ανθρώπους -δηλαδή τα μεγάλα μαλλιαρά θηλαστικά ή τα πρωτεύοντα- πρέπει να έχουν περισσότερα δικαιώματα από τις σφήκες ή τα κουνούπια. Ο αναπληρωτής διευθυντής του περιοδικού New Statesman, έγραψε απαντώντας σε δικό μου άρθρο, ότι δεν θα είχε καθόλου τύψεις αν σκότωνε μια γαρίδα, υποθέτω γιατί προτιμάει να τις τρώει σε γαρίδες κοκτέιλ, σε παέγια, και λοιπά, αλλά είναι απόλυτα εχθρικός με το να σκοτώνω κοτόπουλα κατά τη διεξαγωγή πειραμάτων. Όμως αυτό προδίδει εκτός των άλλων και βιολογική άγνοια γιατί εν πολλοίς η γαρίδα έχει το ίδιο πολύπλοκο νευρικό σύστημα με μια κότα.
Από τη στιγμή που μπαίνει έτσι το ζήτημα γίνεται ξεκάθαρο ότι υπάρχουν πολλά παράδοξα. Πρώτα απ' όλα, κανένα ζώο εκτός από τον άνθρωπο, δεν ανησυχεί για τα δικαιώματα των άλλων ζώων. Η γάτα δεν ανησυχεί για τα δικαιώματα του ποντικού πριν τον σκοτώσει. Αυτό κάνει την όλη ιδέα των δικαιωμάτων πολύ μυστήρια γιατί δεν είναι τα ζώα που απαιτούν δικαιώματα, αλλά οι άνθρωποι που απονέμουν δικαιώματα στα ζώα. Έτσι εμείς οι άνθρωποι, επειδή είμαστε ένα συγκεκριμένο είδος βιολογικού οργανισμού, γυρνάμε δεξιά κι αριστερά και λέμε, εσύ γάτα, πίθηκε, αρουραίε έχεις κάποια δικαιώματα. Το ζήτημα λοιπόν δεν είναι τα δικαιώματα των ζώων, αλλά οι υποχρεώσεις των ανθρώπων. Κι αυτό είναι κάτι ριζικά διαφορετικό από τον τρόπο που τίθεται το ζήτημα των δικαιωμάτων στο περιβάλλον των κοινωνικών και πολιτικών αγώνων. Όταν τα καταπιεσμένα υποκείμενα της ιστορίας (μαύροι, γυναίκες, γκέι, λεσβίες) εξεγείρονται και απαιτούν δικαιώματα μιλάνε στο όνομά τους, και δεν τους απονέμεται κανένα δικαίωμα από κάποια ελίτ λευκών ανδρών της μεσαίας τάξης. Τα δικαιώματα κερδίζονται με πολιτικούς αγώνες από τα υποκείμενα της ιστορίας που αρθρώνουν το λόγο τους, διατυπώνουν τα επιχειρήματά τους και γράφουν τη δική τους ιστορία. Αυτό είναι κάτι ριζικά διαφορετικό από τον τρόπο που ο όρος δικαιώματα χρησιμοποιείται από τους ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων. Δεν μπορώ να δεχθώ το ανειλικρινές και υποκριτικό επιχείρημα ότι τα ζώα έχουν δικαιώματα με τον ίδιο τρόπο που χρησιμοποιούμε τον όρο για τους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες.
Αυτό που πρέπει να εξετάσουμε είναι οι υποχρεώσεις των ανθρώπων, δηλαδή το πώς εμείς ως ανθρώπινα ζώα συμπεριφερόμαστε στα άλλα ζώα. Δεν αμφιβάλλω ότι έχουμε υποχρεώσεις απέναντι στα άλλα ζώα και δε διαφωνώ με την κριτική ότι ο σύγχρονος καπιταλισμός είναι κυριαρχικός, εκμεταλλευτικός και σκόπιμα αμαυρώνει το αίσθημα υπευθυνότητας για το περιβάλλον στο οποίο ζούμε. Πρέπει να κινηθούμε προς μία σχέση ανάμεσα στην ανθρωπότητα και τη φύση που να είναι αρμονική και λιγότερο κυριαρχική. Αλλά αυτή είναι μια ανάγκη που προέρχεται από τις ίδιες μας τις ανθρώπινες ανάγκες, δεν προκύπτει από κάποια φανταστική αντίληψη περί ύπαρξης δικαιωμάτων των ζώων.
Ως σοσιαλιστής και ως Μαρξιστής αισθάνομαι άβολα με όλη αυτή την αντίληψη της ύπαρξης δικαιωμάτων χωρίς υποκείμενο. Τα δικαιώματα πάντα μπαίνουν σ' αυτή τη συζήτηση σαν να επρόκειτο για κάποιου είδους απόλυτο. Λες και υπάρχει δηλαδή κανένα απόλυτο δικαίωμα στην ελευθερία λόγου ή απόλυτο δικαίωμα των ζώων που δεν πρέπει να καταπατείται και ούτω καθεξής. Αλλά δεν είναι αυτός ο τρόπος που λειτουργεί ο κόσμος. Τα δικαιώματα βρίσκονται σε διαρκή σύγκρουση μεταξύ τους. Τα δικαιώματα του ενός ζώου επεμβαίνουν στα δικαιώματα ενός άλλου (υπάρχει ένα μικρό πρόβλημα στα δικαιώματα που εναντιώνονται στο φαί μας!). Αυτή είναι μια θεμελιώδης βιολογική αρχή -όλοι οι οργανισμοί υπάρχουν ταυτόχρονα σε συναγωνισμό και συνεργασία με όλους τους άλλους. Ακόμα κι αν ξεγυμνωθείς και αρνηθείς στον εαυτό σου το κρέας σαν τροφή, ακόμα κι αν καταφέρεις αφαιρέσεις κάθε ίχνος ζωικής ίνας από το σώμα σου, αυτό θα παραμένει ένα οικολογικό πεδίο μάχης για πολλούς άλλους οργανισμούς. Ακόμα κι αν πέσεις κάτω και πεθάνεις, μια ποικιλία διαφόρων θηρευτών, από βακτήρια μέχρι αρπακτικά θηλαστικά, θα διαγωνιστούν για το δικαίωμα να κατασπαράξουν τις σάρκες σου. Μ' αυτό τον τρόπο λειτουργεί η βιολογία. Μια από τις πολλές κριτικές για το κίνημα για τα δικαιώματα των ζώων και για το οικολογικό κίνημα γενικά, έχει να κάνει με την πεποίθησή τους ότι κατά κάποιο τρόπο αν επιστρέφαμε στην προβιομηχανική, προκαπιταλιστική κοινωνία, θα ζούσαμε σ' έναν κόσμο όπου όλα θα ήτανε λαμπερά και όμορφα. Ότι μόνον ο άνθρωπος υπήρξε αχρείος, ότι ο κόσμος ήταν συνεργατικός και μη ανταγωνιστικός πριν υπάρξει η ανθρώπινη παρέμβαση. Ωστόσο πριν υπάρξουν οι άνθρωποι στον κόσμο υπήρχε η εξέλιξη των ειδών: πολλοί οργανισμοί και ολόκληρα είδη εξαφανίζονταν. Αυτό είναι ένα θεμελιώδες γνώρισμα της εξέλιξης. Είναι γεγονός ότι τα δικαιώματα συγκρούονται και επειδή συγκρούονται δεν μπορείς να βγεις έξω από το πρόβλημα και να κάνεις επιλογές απλά λέγοντας ότι τα ζώα έχουν δικαιώματα. Πρέπει να κάνεις μια αξιολογική κρίση για την αξία της ανθρώπινης ζωής σε σχέση με την αξία της μη ανθρώπινης ζωής.
Για την ώρα ο μόνος τρόπος που ξέρουμε από πού να ξεκινήσουμε για να αναπτύξουμε το εμβόλιο για το AIDS είναι από τη δουλειά μας με τους χιμπατζήδες -μακάρι να υπήρχε άλλος τρόπος, αλλά δεν υπάρχει. Αν θέλουμε το εμβόλιο για το AIDS τότε οι έρευνες του ανοσοποιητικού συστήματος των χιμπατζήδων πρέπει να συνεχιστούν. Αν κρίνουμε ότι αυτές οι έρευνες δεν πρέπει να συνεχιστούν τότε αυτό σημαίνει ότι προκρίνουμε τη δυστυχία και πολλές φορές το θάνατο ενός μεγάλου αριθμού ανθρώπων. Αυτή είναι η επιλογή που μας επιβάλλεται όχι μόνο από τη φύση της ανθρώπινης ύπαρξης , αλλά κι από την ίδια τη φύση της ζωής -δεν είναι κάτι από το οποίο μπορούμε να δραπετεύσουμε κάνοντας λόγο για δικαιώματα των ζώων.
Το κίνημα για τα δικαιώματα των ζώων είναι ένα πολύπλοκο συνονθύλευμα δυνάμεων που προέρχονται και από τη δεξιά και από την αριστερά. Πράγματι είναι κοινό μυστικό ότι υπάρχει συστηματική διείσδυση πολλών ακροδεξιών ομάδων. Στο Μίλτον Κέινς για παράδειγμα, τα μέλη μιας τοπικής ομάδας για τα δικαιώματα των ζώων περιλαμβάνουν υποστηριχτές μιας ανοιχτά Ναζιστικής ομάδας που αυτοαποκαλείται Κίνημα της 9ης Νοεμβρίου, την ημερομηνία της διαβόητης Νύχτας των Κρυστάλλων του Χίτλερ. Το κίνημα για τα δικαιώματα των ζώων χρησιμοποιήθηκε σαν προκάλυμμα για επιθέσεις στον τρόπο που οι Εβραίοι και οι Μουσουλμάνοι μεταχειρίζονται τα ζώα. Αξίζει να θυμόμαστε ότι η ιστορία του κινήματος είναι αρκετά δυσάρεστη για πολλούς και διάφορους λόγους. Η μόνη χώρα που απαγόρευσε εντελώς τα πειράματα με ζώα ήταν η Ναζιστική Γερμανία τη δεκαετία του 1930. Υπάρχουν επίσης κάποια στοιχεία μέσα στο ίδιο το κίνημα για τα δικαιώματα των ζώων, μεταξύ των λεγόμενων "βαθιών οικολόγων" που να είναι βαθιά αντιανθρώπινα και θα προτιμούσαν να σώζουν χιμπατζήδες ή φάλαινες παρά ανθρώπους.
Καταλήγοντας, στέκομαι κριτικά απέναντι σε πολλές απόψεις της επιστήμης και του τρόπου που χρησιμοποιείται στον καπιταλισμό. Επιμένω ότι αυτό που χρειάζεται να προσπαθήσουμε να κάνουμε είναι να φτιάξουμε μια επιστήμη και μια κοινωνία που να ζει αρμονικά με τη φύση, να κατανοεί ότι η φύση εξελίσσεται, ότι τα οικοσυστήματα είναι πολύπλοκα και δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτά πειραματικά ή να εκτιμηθούν με τους απλουστευτικούς και ασυγκίνητους όρους κάτω από τους η σύγχρονη επιστήμη κινείται, ως προϊόν του καπιταλισμού. Αλλά επιμένω και στο ότι δεν μπορούμε να αποφύγουμε κάποιες ηθικές, πολιτικές και κοινωνικές επιλογές σκεπάζοντάς τες με αερολογίες περί δικαιωμάτων των ζώων. Αν θέλουμε να σώσουμε ανθρώπινες ζωές, τα πειράματα με ζώα είναι ακόμα απαραίτητα.
Πολλά από τα φάρμακα και τις ιατρικές θεραπείες που μπορούν τώρα να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση των ανθρώπινων ασθενειών υπάρχουν εξαιτίας των πειραμάτων με ζώα. Η θεραπεία ασθενειών όπως ο διαβήτης, η γνώση της ανοσολογίας και του εμβολιασμού, που βρίσκονται στη βάση των μεταμοσχεύσεων και μεγάλου κομματιού της προληπτικής ιατρικής και η ανάπτυξη των περισσότερων χειρουργικών επεμβάσεων και φαρμάκων έγιναν πιθανά λόγω της διεξαγωγής πειραμάτων με ζώα. Δεν υπήρχε εναλλακτική στο παρελθόν, αλλά ούτε και σήμερα υπάρχει εναλλακτική, στη χρήση των ζώων σ' αυτό το πλαίσιο. Κι αυτό αληθεύει ειδικά στο πεδίο της εργασίας μου -στη νευροεπιστήμη. Το κίνημα για τα δικαιώματα των ζώων μερικές φορές υποστηρίζει ότι υπάρχουν εναλλακτικές στα πειράματα με ζώα, όπως η χρησιμοποίηση καλλιέργειας ιστών ή βακτηριδίων. Αλλά για την έρευνα των συνθηκών που είναι οι βασικές αιτίες του πόνου, των νοσημάτων και του θανάτου στη σύγχρονη βιομηχανική κοινωνία -σχιζοφρένεια, κατάθλιψη, άγχος, νευρολογικές ασθένειες, εγκεφαλικά, και ούτω καθεξής- είναι απαραίτητη η μελέτη της συμπεριφοράς των ζώων τα οποία έχουν εγκέφαλο.
Παρότι υπάρχουν βαθιές βιολογικές συνέχειες ανάμεσα στα ανθρώπινα και τα μη ανθρώπινα όντα, κάποιες διαδικασίες σίγουρα λειτουργούν διαφορετικά στην ανθρώπινη βιολογία, όπως μαρτυρά η περίπτωση της θαλιδομίδης, όπου για κάποιο λόγο το φάρμακο δεν παρουσίασε γενετικές ανωμαλίες στα ζώα που δοκιμάστηκε, παρότι θα μπορούσε να είχε παρουσιάσει τέτοιου είδους παρενέργειες σε άλλα είδη ζώων. Αλλά το μόνο που αποδεικνύει αυτό είναι ότι αν θέλεις ένα φάρμακο σαν τη θαλιδομίδη χρειάζεσαι περισσότερα πειράματα με ζώα, σε διαφορετικά είδη, και όχι λιγότερα, για να είσαι σίγουρος ότι το φάρμακο είναι ασφαλές πριν χρησιμοποιηθεί στους ανθρώπους. Και σ' αυτούς που πάνε στα Body Shop και βλέπουν τα προϊόντα με ετικέτα "χωρίς δοκιμές σε ζώα" (τουλάχιστο από τότε που πιέστηκαν να σταματήσουν να κάνουν) έχω να θέσω το εξής ερώτημα: θέλετε πραγματικά να δοκιμάζονται σε ανθρώπους; Τα περισσότερα προϊόντα των Body Shop έχουν στην πραγματικότητα δοκιμαστεί σε ζώα -από εξωτερικούς συνεργάτες ή άλλους κατασκευαστές, ή κατά το παρελθόν. Το πραγματικό ερώτημα είναι αν θέλει κανείς το προϊόν και όχι το αν θέλει τις δοκιμές. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι μερικά είδη πειραμάτων με ζώα είναι αποδεκτά αλλά είναι ενάντια στις δοκιμές για νέα καλλυντικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι λιγότερο από το 1% των πειραμάτων με ζώα που γίνονται σ' αυτή τη χώρα αφορούν καλλυντικά. Αλλά, παρ' όλα αυτά, η απάντηση που θα έδινα είναι απλή: Αν θέλετε νέα καλλυντικά είναι καλύτερο αυτά να δοκιμάζονται σε ζώα παρά σε ανθρώπους.
Η εναλλακτική φυσικά είναι ακριβώς αυτή -τα πειράματα με ανθρώπους- κι αυτό ακριβώς θέλουν να πουν οι άνθρωποι του κινήματος για τα δικαιώματα των ζώων. Λένε ότι τα δικαιώματα των μη ανθρώπινων ζώων είναι ακριβώς τα ίδια με τα δικαιώματα του ανθρώπου, γιατί δεν υπάρχει καμιά διαφορά ανάμεσα στα πειράματα με ζώα και στα πειράματα με ανθρώπους, επομένως γιατί να μην κάνουμε πειράματα με ανθρώπους; Το να παίρνει κανείς θέση ενάντια σ' αυτό το ενδεχόμενο, το ονομάζουν "σπισισμό" και χρησιμοποιούν τον όρο με τον ίδιο τρόπο που χρησιμοποιείται ο ρατσισμός και ο σεξισμός. Θα ήθελα να δηλώσω χωρίς ίχνος ντροπής ότι είμαι σπισιστής. Πράγμα που σημαίνει ότι έχω μια ανεπιφύλακτη πίστη στο ανθρώπινο είδος και πιστεύω ότι μπορούμε μια χαρά να τραβάμε μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στα ανθρώπινα και τα μη ανθρώπινα ζώα χωρίς αυτό να προβληματίζει κανέναν παρά μόνο κάποιους ξεροκέφαλους.
Το επιχείρημα περί δικαιωμάτων που προωθείται από ανθρώπους όπως ο Πίτερ Σίνγκερ στην Αυστραλία, ο Τόμ Ρέγκαν στις ΗΠΑ και ο Ρίτσαρντ Ράιντερ στη Βρετανία είναι ότι τα ζώα έχουν αισθήματα και άρα συγκεκριμένα δικαιώματα. Το πρόβλημα όμως είναι ότι χρησιμοποιούν τις λέξεις δικαιώματα και ζώα με την πολύ πλατιά έννοια. Πού μπαίνει ένα στοπ; Για παράδειγμα, έχει ο γορίλας τα ίδια δικαιώματα με ένα μυρμήγκι; Ένα ποντίκι με μια γάτα; Μια σφήκα μ' ένα καρχαρία; Πού μπαίνει η διαχωριστική γραμμή στο βιολογικό συνεχές; Νομίζω ότι αν ρωτήσουμε τους ανθρώπους που είναι με τα δικαιώματα των ζώων τι πιστεύουν, θα πουν ότι τα ζώα που έχουν μεγάλο νευρικό σύστημα και μοιάζουν στην εμφάνιση με τους ανθρώπους -δηλαδή τα μεγάλα μαλλιαρά θηλαστικά ή τα πρωτεύοντα- πρέπει να έχουν περισσότερα δικαιώματα από τις σφήκες ή τα κουνούπια. Ο αναπληρωτής διευθυντής του περιοδικού New Statesman, έγραψε απαντώντας σε δικό μου άρθρο, ότι δεν θα είχε καθόλου τύψεις αν σκότωνε μια γαρίδα, υποθέτω γιατί προτιμάει να τις τρώει σε γαρίδες κοκτέιλ, σε παέγια, και λοιπά, αλλά είναι απόλυτα εχθρικός με το να σκοτώνω κοτόπουλα κατά τη διεξαγωγή πειραμάτων. Όμως αυτό προδίδει εκτός των άλλων και βιολογική άγνοια γιατί εν πολλοίς η γαρίδα έχει το ίδιο πολύπλοκο νευρικό σύστημα με μια κότα.
Από τη στιγμή που μπαίνει έτσι το ζήτημα γίνεται ξεκάθαρο ότι υπάρχουν πολλά παράδοξα. Πρώτα απ' όλα, κανένα ζώο εκτός από τον άνθρωπο, δεν ανησυχεί για τα δικαιώματα των άλλων ζώων. Η γάτα δεν ανησυχεί για τα δικαιώματα του ποντικού πριν τον σκοτώσει. Αυτό κάνει την όλη ιδέα των δικαιωμάτων πολύ μυστήρια γιατί δεν είναι τα ζώα που απαιτούν δικαιώματα, αλλά οι άνθρωποι που απονέμουν δικαιώματα στα ζώα. Έτσι εμείς οι άνθρωποι, επειδή είμαστε ένα συγκεκριμένο είδος βιολογικού οργανισμού, γυρνάμε δεξιά κι αριστερά και λέμε, εσύ γάτα, πίθηκε, αρουραίε έχεις κάποια δικαιώματα. Το ζήτημα λοιπόν δεν είναι τα δικαιώματα των ζώων, αλλά οι υποχρεώσεις των ανθρώπων. Κι αυτό είναι κάτι ριζικά διαφορετικό από τον τρόπο που τίθεται το ζήτημα των δικαιωμάτων στο περιβάλλον των κοινωνικών και πολιτικών αγώνων. Όταν τα καταπιεσμένα υποκείμενα της ιστορίας (μαύροι, γυναίκες, γκέι, λεσβίες) εξεγείρονται και απαιτούν δικαιώματα μιλάνε στο όνομά τους, και δεν τους απονέμεται κανένα δικαίωμα από κάποια ελίτ λευκών ανδρών της μεσαίας τάξης. Τα δικαιώματα κερδίζονται με πολιτικούς αγώνες από τα υποκείμενα της ιστορίας που αρθρώνουν το λόγο τους, διατυπώνουν τα επιχειρήματά τους και γράφουν τη δική τους ιστορία. Αυτό είναι κάτι ριζικά διαφορετικό από τον τρόπο που ο όρος δικαιώματα χρησιμοποιείται από τους ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων. Δεν μπορώ να δεχθώ το ανειλικρινές και υποκριτικό επιχείρημα ότι τα ζώα έχουν δικαιώματα με τον ίδιο τρόπο που χρησιμοποιούμε τον όρο για τους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες.
Αυτό που πρέπει να εξετάσουμε είναι οι υποχρεώσεις των ανθρώπων, δηλαδή το πώς εμείς ως ανθρώπινα ζώα συμπεριφερόμαστε στα άλλα ζώα. Δεν αμφιβάλλω ότι έχουμε υποχρεώσεις απέναντι στα άλλα ζώα και δε διαφωνώ με την κριτική ότι ο σύγχρονος καπιταλισμός είναι κυριαρχικός, εκμεταλλευτικός και σκόπιμα αμαυρώνει το αίσθημα υπευθυνότητας για το περιβάλλον στο οποίο ζούμε. Πρέπει να κινηθούμε προς μία σχέση ανάμεσα στην ανθρωπότητα και τη φύση που να είναι αρμονική και λιγότερο κυριαρχική. Αλλά αυτή είναι μια ανάγκη που προέρχεται από τις ίδιες μας τις ανθρώπινες ανάγκες, δεν προκύπτει από κάποια φανταστική αντίληψη περί ύπαρξης δικαιωμάτων των ζώων.
Ως σοσιαλιστής και ως Μαρξιστής αισθάνομαι άβολα με όλη αυτή την αντίληψη της ύπαρξης δικαιωμάτων χωρίς υποκείμενο. Τα δικαιώματα πάντα μπαίνουν σ' αυτή τη συζήτηση σαν να επρόκειτο για κάποιου είδους απόλυτο. Λες και υπάρχει δηλαδή κανένα απόλυτο δικαίωμα στην ελευθερία λόγου ή απόλυτο δικαίωμα των ζώων που δεν πρέπει να καταπατείται και ούτω καθεξής. Αλλά δεν είναι αυτός ο τρόπος που λειτουργεί ο κόσμος. Τα δικαιώματα βρίσκονται σε διαρκή σύγκρουση μεταξύ τους. Τα δικαιώματα του ενός ζώου επεμβαίνουν στα δικαιώματα ενός άλλου (υπάρχει ένα μικρό πρόβλημα στα δικαιώματα που εναντιώνονται στο φαί μας!). Αυτή είναι μια θεμελιώδης βιολογική αρχή -όλοι οι οργανισμοί υπάρχουν ταυτόχρονα σε συναγωνισμό και συνεργασία με όλους τους άλλους. Ακόμα κι αν ξεγυμνωθείς και αρνηθείς στον εαυτό σου το κρέας σαν τροφή, ακόμα κι αν καταφέρεις αφαιρέσεις κάθε ίχνος ζωικής ίνας από το σώμα σου, αυτό θα παραμένει ένα οικολογικό πεδίο μάχης για πολλούς άλλους οργανισμούς. Ακόμα κι αν πέσεις κάτω και πεθάνεις, μια ποικιλία διαφόρων θηρευτών, από βακτήρια μέχρι αρπακτικά θηλαστικά, θα διαγωνιστούν για το δικαίωμα να κατασπαράξουν τις σάρκες σου. Μ' αυτό τον τρόπο λειτουργεί η βιολογία. Μια από τις πολλές κριτικές για το κίνημα για τα δικαιώματα των ζώων και για το οικολογικό κίνημα γενικά, έχει να κάνει με την πεποίθησή τους ότι κατά κάποιο τρόπο αν επιστρέφαμε στην προβιομηχανική, προκαπιταλιστική κοινωνία, θα ζούσαμε σ' έναν κόσμο όπου όλα θα ήτανε λαμπερά και όμορφα. Ότι μόνον ο άνθρωπος υπήρξε αχρείος, ότι ο κόσμος ήταν συνεργατικός και μη ανταγωνιστικός πριν υπάρξει η ανθρώπινη παρέμβαση. Ωστόσο πριν υπάρξουν οι άνθρωποι στον κόσμο υπήρχε η εξέλιξη των ειδών: πολλοί οργανισμοί και ολόκληρα είδη εξαφανίζονταν. Αυτό είναι ένα θεμελιώδες γνώρισμα της εξέλιξης. Είναι γεγονός ότι τα δικαιώματα συγκρούονται και επειδή συγκρούονται δεν μπορείς να βγεις έξω από το πρόβλημα και να κάνεις επιλογές απλά λέγοντας ότι τα ζώα έχουν δικαιώματα. Πρέπει να κάνεις μια αξιολογική κρίση για την αξία της ανθρώπινης ζωής σε σχέση με την αξία της μη ανθρώπινης ζωής.
Για την ώρα ο μόνος τρόπος που ξέρουμε από πού να ξεκινήσουμε για να αναπτύξουμε το εμβόλιο για το AIDS είναι από τη δουλειά μας με τους χιμπατζήδες -μακάρι να υπήρχε άλλος τρόπος, αλλά δεν υπάρχει. Αν θέλουμε το εμβόλιο για το AIDS τότε οι έρευνες του ανοσοποιητικού συστήματος των χιμπατζήδων πρέπει να συνεχιστούν. Αν κρίνουμε ότι αυτές οι έρευνες δεν πρέπει να συνεχιστούν τότε αυτό σημαίνει ότι προκρίνουμε τη δυστυχία και πολλές φορές το θάνατο ενός μεγάλου αριθμού ανθρώπων. Αυτή είναι η επιλογή που μας επιβάλλεται όχι μόνο από τη φύση της ανθρώπινης ύπαρξης , αλλά κι από την ίδια τη φύση της ζωής -δεν είναι κάτι από το οποίο μπορούμε να δραπετεύσουμε κάνοντας λόγο για δικαιώματα των ζώων.
Το κίνημα για τα δικαιώματα των ζώων είναι ένα πολύπλοκο συνονθύλευμα δυνάμεων που προέρχονται και από τη δεξιά και από την αριστερά. Πράγματι είναι κοινό μυστικό ότι υπάρχει συστηματική διείσδυση πολλών ακροδεξιών ομάδων. Στο Μίλτον Κέινς για παράδειγμα, τα μέλη μιας τοπικής ομάδας για τα δικαιώματα των ζώων περιλαμβάνουν υποστηριχτές μιας ανοιχτά Ναζιστικής ομάδας που αυτοαποκαλείται Κίνημα της 9ης Νοεμβρίου, την ημερομηνία της διαβόητης Νύχτας των Κρυστάλλων του Χίτλερ. Το κίνημα για τα δικαιώματα των ζώων χρησιμοποιήθηκε σαν προκάλυμμα για επιθέσεις στον τρόπο που οι Εβραίοι και οι Μουσουλμάνοι μεταχειρίζονται τα ζώα. Αξίζει να θυμόμαστε ότι η ιστορία του κινήματος είναι αρκετά δυσάρεστη για πολλούς και διάφορους λόγους. Η μόνη χώρα που απαγόρευσε εντελώς τα πειράματα με ζώα ήταν η Ναζιστική Γερμανία τη δεκαετία του 1930. Υπάρχουν επίσης κάποια στοιχεία μέσα στο ίδιο το κίνημα για τα δικαιώματα των ζώων, μεταξύ των λεγόμενων "βαθιών οικολόγων" που να είναι βαθιά αντιανθρώπινα και θα προτιμούσαν να σώζουν χιμπατζήδες ή φάλαινες παρά ανθρώπους.
Καταλήγοντας, στέκομαι κριτικά απέναντι σε πολλές απόψεις της επιστήμης και του τρόπου που χρησιμοποιείται στον καπιταλισμό. Επιμένω ότι αυτό που χρειάζεται να προσπαθήσουμε να κάνουμε είναι να φτιάξουμε μια επιστήμη και μια κοινωνία που να ζει αρμονικά με τη φύση, να κατανοεί ότι η φύση εξελίσσεται, ότι τα οικοσυστήματα είναι πολύπλοκα και δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτά πειραματικά ή να εκτιμηθούν με τους απλουστευτικούς και ασυγκίνητους όρους κάτω από τους η σύγχρονη επιστήμη κινείται, ως προϊόν του καπιταλισμού. Αλλά επιμένω και στο ότι δεν μπορούμε να αποφύγουμε κάποιες ηθικές, πολιτικές και κοινωνικές επιλογές σκεπάζοντάς τες με αερολογίες περί δικαιωμάτων των ζώων. Αν θέλουμε να σώσουμε ανθρώπινες ζωές, τα πειράματα με ζώα είναι ακόμα απαραίτητα.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου