Η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να διακόψει τη χρηματοδότηση των ΗΠΑ στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) συμβολίζει πως η απάντηση στην πανδημία του κοροναϊού που είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα κυριαρχείται από ανταγωνιστικές εθνικές απαντήσεις.
Αυτό ισχύει και για το Πεκίνο, το μοναδικό σοβαρό αντίπαλο της Ουάσιγκτον. Η πανδημία έχει αντιφατικές επιπτώσεις στο παγκόσμιο ρόλο της Κίνας. Η αρχικά καθυστερημένη αντίδραση των τοπικών αρχών στην επαρχία Χουμπέι -όπου εκδηλώθηκε για πρώτη φορά ο Covid-19- όπως και οι απόπειρες συγκάλυψης, ζημίωσαν την εικόνα της Κίνας.
Ωστόσο, η καθυστερημένη αλλά αποφασιστική επιβολή της καραντίνας από την κεντρική κυβέρνηση που συνοδεύτηκε με συστηματική ιχνηλάτηση και μαζικά τεστ, έθεσε την πανδημία υπό έλεγχο. Δεν γνωρίζουμε το βαθμό ανάμιξης της κυβέρνησης στις απόπειρες συγκάλυψης, ωστόσο το βέβαιο είναι ότι η σύγκριση με την ανάλγητη προχειρότητα του Τραμπ και του Μπόρις Τζόνσον ευνοεί την Κίνα.
Ο επίσημος προπαγανδιστικός μηχανισμός του κινέζικου κράτους δεν χάνει ευκαιρία να τονίζει αυτή την σύγκριση. Εν τω μεταξύ, η Κίνα εξάγει μέσα προστασίας και ιατρικό εξοπλισμό σε όλο τον κόσμο επιδεικνύοντας πόσο καλός πολίτης του κόσμου είναι.
Μήπως ο Covid-19 θα είναι το επεισόδιο που οι ιστορικοί του μέλλοντος θα θεωρούν σαν την στιγμή που η Κίνα άρχισε να αντικαθιστά τις ΗΠΑ ως το ηγεμονικό καπιταλιστικό κράτος; Δεν το πιστεύω. Το δολάριο και το Πεντάγωνο είναι τα δυο θεμέλια της ηγεμονίας των ΗΠΑ. Στις παρούσες συνθήκες αυτό που μετράει είναι το δολάριο.
Οι ΗΠΑ εξακολουθούν να είναι το κέντρο του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Οι γιγάντιες τράπεζές της κυριαρχούν στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές που λειτουργούν με το δανεισμό σε δολάρια. Το γεγονός αυτό καθιστά τις οικονομικές κυρώσεις τόσο αποτελεσματικό εργαλείο για την Ουάσιγκτον, μιας και με αυτό το τρόπο αποκόβει τα κράτη που βάζει στο στόχαστρο από την πρόσβαση σε πιστώσεις.
Κι αυτές οι πιστώσεις παρέχονται στο μεγαλύτερο μέρος τους σε δολάρια. Η φυγή προς το δολάριο ήταν χαρακτηριστικό τόσο της Μεγάλης Χρηματοπιστωτικής Κρίσης του 2008 όσο και της κρίσης της πανδημίας σήμερα. Οι εταιρείες και τα κράτη γαντζώνονται στα δολάρια που χρειάζονται για να πληρώσουν εισαγωγές και να ξοφλήσουν δάνεια. Και ξεπουλάνε χρηματοπιστωτικά προϊόντα που κατέχουν για να εξασφαλίσουν περισσότερα δολάρια.
Τόσο στη μια όσο και στην άλλη κρίση το κράτος των ΗΠΑ έσπευσε να παρέχει αυτά τα δολάρια, μέσω της Κεντρικής Τράπεζας και του Υπουργείου Οικονομικών που στέκεται πίσω της. Η Fed, η κεντρική τράπεζα, επέκτεινε τον Μάρτη τις swap lines (δυνατότητα ανταλλαγής δολαρίων με άλλο νόμισμα) που είχε ορίσει για τις πέντε μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες σε ακόμα εννιά.
Όμως η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας δεν ζήτησε τέτοια πιστωτική γραμμή ούτε της προσφέρθηκε. Όχι ότι η Κίνα δεν χρειάζεται δολάρια. Η κινέζικη κυβέρνηση είχε αντιδράσει στην Παγκόσμια Κρίση δίνοντας εντολή στις κρατικές τράπεζες να αυξήσουν δραματικά το δανεισμό. Το αποτέλεσμα ήταν ένα βουνό επενδύσεων και μια τεράστια φούσκα που άφησε τις τοπικές κυβερνήσεις και τις δημόσιες επιχειρήσεις φορτωμένες χρέη.
Το Πεκίνο προσπαθεί να απαλλαγεί σταδιακά από αυτό το κακό χρέος. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που απάντησε στην πανδημία με ένα πακέτο μέτρων δημοσιονομικής τόνωσης πολύ πιο περιορισμένο σε έκταση, σε σχέση με κάποιες κυβερνήσεις της Δύσης.
Όμως, αυτό το χρέος είναι και σε δολάρια πέρα από ρενμίμπι (ή γιουάν). Σύμφωνα με την South China Morning Post «Οι κινέζικες εταιρείες έχουν συσσωρεύσει χρέη σε δολάρια για τις επενδύσεις τους στο εξωτερικό». Το 2021 λήγουν δάνεια ύψους 110 δις δολαρίων.
Έτσι, ο χρηματοπιστωτικός τομέας των ΗΠΑ συνεχίζει να κυριαρχεί παγκόσμια. Όμως, αυτή η κατάσταση δεν είναι σταθερή. Όπως το έθεσε ο Μάικλ Πέτι, ένας οικονομολόγος με έδρα το Πεκίνο: «Όσο συρρικνώνεται το μερίδιο των ΗΠΑ στην παγκόσμια οικονομία τόσο θα γίνεται όλο και πιο δύσκολο για τις ΗΠΑ να επωμίζονται το δυσβάστακτο φορτίο του κεντρικού τραπεζίτη του κόσμου».
Πηγή: Εργατική Αλληλεγγύη
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου