“Νέα δεδομένα σχηματίζουν μια ζοφερή εικόνα για το ξέσπασμα του κορονοϊού” έγραφε ένας τίτλος στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς της περασμένης βδομάδας. Με έπιασε η καρδιά μου όταν το είδα. Αλλά όταν εναγωνίως διάβασα το άρθρο, κατάλαβα ότι δεν είχε να κάνει με την εξάπλωση του Covid 19 ή τους θανάτους που προκαλεί.
Το βασικό περιεχόμενο ήταν: “Οι δείκτες των αγορών σε Χονγκ Κονγκ και Κίνα κατέρρευσαν στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών το Φλεβάρη, ενώ παράλληλα είχαμε επιβράδυνση στην Αυστραλία, την Ιαπωνία και αλλού”.
Όσο οι περισσότεροι από εμάς ανησυχούν για την εξέλιξη της πανδημίας και πώς να προστατέψουμε τους αγαπημένους μας, οι άρχουσες τάξεις του κόσμου ενδιαφέρονται για τις οικονομικές επιπτώσεις. Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ξεκάθαρος σε σχέση με αυτό. Υποβάθμισε την απειλή από τον Covid 19 γιατί βασιζόταν σε μια σχετική οικονομική ανάκαμψη προκειμένου να επανεκλεγεί στις προεδρικές εκλογές του Νοέμβρη.
Οι φορείς διαχείρισης του καπιταλισμού ανησυχούν για λιγότερο αυτοαναφορικούς λόγους. Η κεντρική ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ προχώρησε εκτάκτως στην περικοπή μισού τοις εκατό στα επιτόκια την περασμένη βδομάδα. Την τελευταία φορά που το έκανε αυτό ήταν στην κορύφωση της οικονομικής κατάρρευσης το 2008. Τα παγκόσμια χρηματιστήρια έχουν επίσης πέσει δραματικά.
Οι οικονομικοί φόβοι είναι δικαιολογημένοι για δύο λόγους. Πρώτον, ο Covid 19 ξεκίνησε στην Κίνα, τη μεγαλύτερη βιομηχανική και εξαγωγική οικονομία στον κόσμο. Η δραστική αντίδραση της Κινέζικης κυβέρνησης – η απομόνωση μεγάλων κομματιών του πληθυσμού για να σταματήσει η εξάπλωση του κορονοϊού – έκοψε τη ροή κρίσιμων αγαθών στα δίκτυα της διεθνούς παραγωγής που κάνουν την παγκόσμια οικονομία να δουλεύει.
Εξ ου και τα “ζοφερά στοιχεία” που έλεγαν οι Φαϊνάνσιαλ Τάιμς. Οι εξαγωγές της Κίνας υποχώρησαν κατά 17.2% το Γενάρη και το Φλεβάρη. Σύμφωνα με την κινέζικη κυβέρνηση, λιγότερο από το ένα τρίτο των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων -που απασχολούν περίπου το 80% του κινέζικου εργατικού δυναμικού- λειτουργούν κανονικά.
Η κινέζικη επιβράδυνση, συν οποιαδήποτε παρόμοια επίπτωση έχει η εξάπλωση του Covid 19 στον υπόλοιπο πλανήτη, θα ήταν πιθανότατα αρκετό για να προκαλέσει κάποιου είδους παγκόσμια οικονομική ύφεση. Η βιομηχανική παραγωγή στην Ιταλία, την τρίτη πιο επηρεασμένη χώρα μετά την Κίνα και τη Νότια Κορέα μέχρι τώρα, ήδη βιώνει τις πιέσεις.
Αλλά, δεύτερον, η παγκόσμια οικονομία βρισκόταν ήδη σε κακή κατάσταση πριν το ξέσπασμα του Covid 19. Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη έχουν υποφέρει από αυτό που ακόμα και οι μέινστριμ οικονομολόγοι ονομάζουν “secular stagnation” -χρόνια στασιμότητα- μετά τη μεγάλη ύφεση του 2008-09. Οι αποκαλούμενες “αναπτυσσόμενες οικονομίες” του παγκόσμιου Νότου, συμπεριλαμβανομένων της Κίνας και της Ινδίας, έχουν επιβραδυνθεί.
Οι κεντρικές τράπεζες έχουν προσπαθήσει να κρατήσουν σε λειτουργία την παγκόσμια οικονομία συνεχίζοντας τις “ανορθόδοξες” μονεταριστικές πολιτικές – την ποσοτική χαλάρωση (τυπώνοντας χρήμα) και διατηρώντας εξαιρετικά χαμηλά, ακόμα κι αρνητικά, τα επιτόκια. Αυτό τροφοδότησε μια χρηματιστηριακή φούσκα που έκανε τους υπερπλούσιους ακόμα πιο πλούσιους από ότι ήταν. Ο κορονοϊός κατάφερε να σπάει αυτή τη χρηματιστηριακή φούσκα.
Τα παγκόσμια χρηματιστήρια έπεσαν ακόμα περισσότερο τη Δευτέρα ως αντίδραση στην κατάρρευση κατά 30% της τιμής του πετρελαίου – τη μεγαλύτερη από τον πόλεμο του Κόλπου το 1991. Ο ματαιόδοξος σαουδάραβας πρίγκηπας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν σκέφτηκε ότι η κοροναϊκή κρίση είναι η καλύτερη στιγμή για να ανοίξει πόλεμο με τις τιμές του πετρελαίου εναντίον της Ρωσίας. Τώρα, όπως γίνεται μετά από κάθε κραχ, οι επενδυτές αγοράζουν υπερασφαλή “χαρτιά” όπως κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ και χρυσό. Η τιμή του χρυσού έπιασε υψηλό επταετίας.
Ο Covid 19 είναι πιθανότατα αποτέλεσμα των βιομηχανοποιημένων μεθόδων που χρησιμοποιούνται στην καπιταλιστική κτηνοτροφική και αγροτική παραγωγή. Οπότε δεν είναι ένα “εξωτερικό” σοκ για το σύστημα. Κάνει έναν ασθενή καπιταλισμό ακόμα πιο άρρωστο.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου