Το βιβλίο του Μακάριου Δρουσιώτη, "ΕΟΚΑ, η σκοτεινή όψη", έρχεται να φωτίσει την πραγματικά "σκοτεινή όψη" της δράσης της ΕΟΚΑ και του Γρίβα. Έξω από τους παραδοσιακούς μύθους που χτίστηκαν τα τελευταία 40 χρόνια, προσπαθεί από τη σκοπιά του ερευνητή να αγγίξει τις κρυφές, τις σκοτεινές πτυχές του αγώνα της ΕΟΚΑ.
Ίσως είναι η πρώτη φορά που εκτός από το χώρο της επαναστατικής αριστεράς ένας δημοσιογράφος με το βιβλίο του τολμά να καταπιαστεί μ' αυτό το θέμα και να αμφισβητήσει τις μέχρι τώρα κυρίαρχες απόψεις για τα γεγονότα εκείνης της περιόδου.
Οι χαρακτηρισμοί "ανθέλληνας" και προδότης ήταν μόνιμες κατηγορίες σε όποιον τολμούσε να εκφράσει διαφορετική άποψη. "Η ΕΟΚΑ ήταν το μόνο αντιαποικιακό κίνημα του κυπριακού λαού ενάντια στους Άγγλους και η αριστερά πρόδωσε αυτό τον αγώνα". Αυτή είναι η άποψη που θέλουν να περάσουν εξωραΐζοντας τη δράση της ΕΟΚΑ και του Γρίβα. Η πραγματικότητα όμως είναι πολύ διαφορετική.
Ο Δρουσιώτης, ξεκινώντας την περιγραφή του από τον ελληνικό εμφύλιο, γράφει:
η συμμαχία των Άγγλων με τον ΕΛΑΣ είχε μεταβληθεί σε ανοιχτό πόλεμο μεταξύ των ανταρτών και των αγγλικών στρατευμάτων που είχαν εισβάλει στη χώρα. Η κυπριακή αριστερά ταυτίστηκε με τον ΕΛΑΣ. Οι Άγγλοι εκτιμούσαν ότι σε κάποιο στάδιο το ΑΚΕΛ θα στεκόταν αλληλέγγυο στους έλληνες αντάρτες κι ότι για λόγους αντιπερισπασμού θα οργάνωνε ένοπλο αντιβρετανικό κίνημα στην Κύπρο.
Για να αποτρέψουν λοιπόν δυσμενείς γι' αυτούς εξελίξεις εφάρμοσαν πολιτική καταστολής των δραστηριοτήτων της Αριστεράς και περιορισμούς της επιρροής του ΑΚΕΛ, το οποίο δυο χρόνια μετά τον πόλεμο, στις δημοτικές εκλογές του 1946, κατάφερε να κερδίσει όλους τους δήμους και να επιβληθεί πλήρως στην πολιτική ζωή του τόπου...
Οι Άγγλοι στήριζαν την πολιτική τους σε δύο πυλώνες: ο ένας ήταν η δημιουργία ελληνοκυπριακής Δεξιάς με ιδεολογική ταύτιση και σύγκλιση στρατηγικών στόχων με το αποικιακό καθεστώς έχοντας ως κοινό εχθρό τον κομμουνισμό.
Οι Άγγλοι για να ενισχύσουν το Κυπριακό Εθνικό Κόμμα (ΚΕΚ), προσπάθησαν να αποδυναμώσουν την επιρροή του ΑΚΕΛ στο εργατικό κίνημα και ενίσχυσαν τις Νέες Συντεχνίες (μετέπειτα Συνομοσπονδία Εργατών Κύπρου - ΣΕΚ), οι οποίες βρισκόταν κάτω από την επιρροή του ΚΕΚ. Ένα άλλο μέτρο που πήραν οι Άγγλοι για να ενισχύσουν το ΚΕΚ ήταν η αναδιοργάνωση της Εκκλησίας, η οποία μέχρι τότε ήταν διαλυμένη ως αποτέλεσμα της εξορίας των μητροπολιτών...
Μετά την εξασφάλιση του ελέγχου της Εκκλησίας από τη Δεξιά, το ΑΚΕΛ αισθάνθηκε τον κίνδυνο να χάσει τον πρωταγωνιστικό του ρόλο. Για να ενισχύσει τη δύναμή του στην κυπριακή κοινωνία και να συσπειρώσει τους εργάτες, ελληνοκύπριους και τουρκοκύπριους, οργάνωσε εργατικές κινητοποιήσεις προς διεκδίκηση νέων αιτημάτων. Αποκορύφωμα της πολιτικής αυτής ήταν οι μεγάλες απεργίες του 1948.
Η Δεξιά θεωρούσε τις μεγάλες απεργίες κομμουνιστική συνωμοσία και συντάχθηκε με τις ξένες εταιρίες. Ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος Β΄ με εγκύκλιό του τάχθηκε ενάντια στις απεργιακές κινητοποιήσεις, ενώ οι Νέες Συντεχνίες διαδραμάτισαν απεργοσπαστικό ρόλο, επιστρατεύοντας εργάτες για τα μεταλλεία.
Στην προσπάθειά της να επιβληθεί, η Δεξιά κάλεσε και το συνταγματάρχη Γεώργιο Γρίβα στην Κύπρο, για να δημιουργήσει οργάνωση στα πρότυπα της "Χ", η οποία είχε δράσει στην Ελλάδα αμέσως μετά την απελευθέρωση. Η οργάνωση "Χ" συντάχθηκε το Δεκέμβρη του 1944 με τους Άγγλους, οι οποίοι εισέβαλαν στην Αθήνα για να διαλύσουν τον ΕΛΑΣ. Το 1948 δυο εκπρόσωποι του Γρίβα ταξίδεψαν στην Κύπρο και ίδρυσαν την οργάνωση "Χ2" , η οποία στεγάστηκε στο σωματείο Ολυμπιακός και κατηύθηνε τη δράση της Δεξιάς κατά της Αριστεράς...
Στη μεγάλη ιδεολογική αντιπαράθεση του 1948 οι τουρκοκύπριοι εργάτες έδωσαν τη μάχη μαζί με το ΑΚΕΛ ενάντια στο αποικιοκρατικό καθεστώς και τις ξένες εταιρείες. Ήταν ο τελευταίος κοινός αγώνας που είχαν δώσει μαζί ελληνοκύπριοι και τουρκοκύπριοι.
Η
προοπτική για έναν κοινό αντιαποικιακό
αγώνα ελλήνων και τούρκων εργατών ήταν
τότε πάρα πολύ πραγματική. Σ' αυτή την
προοπτική η Δεξιά, η εκκλησία, ο Γρίβας
και οι Χίτες όχι μόνο στάθηκαν αντίθετοι,
αλλά ανέλαβαν μαζί με την αποικιοκρατία
την καταστολή αυτού του κινήματος.
Δυστυχώς, οι πολιτικές δυνάμεις του
ΑΚΕΛ και η επιρροή της πολιτικής του
Στάλιν, που με τη Συμφωνία της Γιάλτας
όριζε ότι η Ελλάδα θα ανήκει στη σφαίρα
επιρροής της Αγγλίας, άφησαν αυτό το
κίνημα να ηττηθεί. Ο προσανατολισμός
του ΑΚΕΛ στην τακτική των λαϊκών μετώπων
και τη συνεργασία με την αστική τάξη
άνοιξαν το δρόμο στη Δεξιά και την
εκκλησία να μπει επικεφαλής των μετέπειτα
εξελίξεων.
Ο στόχος της Δεξιάς και της εκκλησίας από την αρχή ήταν πώς μέσα από τις επερχόμενες εξελίξεις θα μπορούσαν να διασφαλίσουν τα δικά τους συμφέροντα και προνόμια απέναντι στους τούρκους ανταγωνιστές, αλλά και απέναντι στο ίδιο το εργατικό κίνημα. Γι' αυτό ο προσανατολισμός τους ήταν στις μικρές αντάρτικες ομάδες και όχι στο μαζικό αντιαποικιακό κίνημα. Μικρές αντάρτικες ομάδες με στρατιωτική πειθαρχία, που αρκέστηκαν σε δολιοφθορές, αλλά κύρια σε εκτελέσεις "προδοτών" επιδιώκοντας έτσι να τρομοκρατήσουν και να επιβάλουν τις επιλογές τους. Ένας τέτοιος προσανατολισμός ήταν αναπόφευκτο να οδηγήσει σε δολοφονίες Αριστερών και σε διακοινοτικές συγκρούσεις. Τέτοιες περιγραφές υπάρχουν αρκετές στο βιβλίο του Δρουσιώτη. Παρά το ότι ο συγγραφέας περιορίζεται απλά στο ρόλο του ερευνητή και δεν προχωρά να βγάλει και πολιτικά συμπεράσματα που είναι η λογική συνέπεια των στοιχείων και της έρευνας που παραθέτει, το βιβλίο του αποτελεί ένα πολύτιμο ντοκουμέντο που πρέπει να διαβαστεί από τον καθένα.
Πέτρος
Μιχαήλ
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου