 |
| Αλεξάντρια Οκάσιο-Κορτέζ |
Το ενδιαφέρον προκάλεσε η Αλεξάντρα Οκάσιο Κορτέζ, αριστερή αντιπρόσωπος των Δημοκρατικών στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Οι Financial Times την έχουν χαρακτηρίσει σαν "την προσωπικότητα με τη μεγαλύτερη επιρροή στην αμερικανική πολιτική μετά τον κ. Tραμπ".
Λίγο μετά την άφιξή της στην Ουάσιγκτον, η Κορτέζ βοήθησε να έρθει στο φως ένα "Πράσινο Νιου Ντηλ", ένα τεράστιο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και δημόσιων έργων για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Φυσικά, οι πολιτικοί που εκπροσωπούν το κατεστημένο ρώτησαν από πού θα βρεθούν τα χρήματα.
Οι σύμβουλοι της Ocasio-Cortez απάντησαν επικαλούμενοι την MMT. Πρόκειται για μια οικονομική θεωρία που απορρέει από τις ιδέες του Mέιναρντ Κέυνς. Ο Κέινς επέμενε ότι η παρέμβαση του κράτους είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση πλήρους απασχόλησης.
Οι υποστηρικτές της MMT προχωράνε αυτή τη λογική λίγο πιο πέρα. Υποστηρίζουν ότι τα χρήματα δημιουργούνται από το κράτος, κυρίως για να παρέχουν ένα μέσο πληρωμής φόρων. Αυτό σημαίνει, σύμφωνα με την άποψή τους, ότι το κράτος μπορεί να χρηματοδοτήσει τις δραστηριότητές του, όχι μόνο με φορολόγηση ή δανεισμό, αλλά με εκτύπωση νέων χρημάτων. Έτσι, το αμερικανικό κράτος θα μπορούσε να πληρώσει για ένα Πράσινο Νιού Ντίαλ με αυτόν τον τρόπο.
Αλλά οι οικονομολόγοι, σχεδόν κάθε τάσης, αντιτάσσουν ότι εάν διοχετευθούν υπερβολικά χρήματα στην οικονομία, το αποτέλεσμα θα είναι η αύξηση του πληθωρισμού. Παρά τις επιμέρους προσεγγίσεις, σε γενικές γραμμές οι υποστηρικτές της MMT αποδέχονται αυτήν την άποψη αλλά υποστηρίζουν ότι ο υψηλότερος πληθωρισμός μπορεί να αποφευχθεί εάν οι επιπλέον δαπάνες πυροδοτήσουν μια επαρκή αύξηση της παραγωγής.
Υπάρχουν δύο προβλήματα με την MMT. Το πρώτο είναι ότι μοιράζεται με την κυρίαρχη νεοφιλελεύθερη οικονομική θεωρία την ιδέα ότι το κράτος δημιουργεί χρήμα. Αλλά η βασική υποβόσκουσα ιδέα είναι λάθος. Ήδη ο Μαρξ είχε καταλάβει ότι στον σύγχρονο καπιταλισμό το χρήμα δημιουργείται όλο και περισσότερο μέσω του πιστωτικού συστήματος. Στη σημερινή εποχή, αυτό σημαίνει ότι οι τράπεζες δημιουργούν χρήμα όταν εκδίδουν δάνεια και επιτρέπουν υπεραναλήψεις. Ο Kέυνς και ορισμένοι από τους πιο έξυπνους οπαδούς του, όπως ο Nίκολας Κάλντορ, κατάλαβαν ότι δεν έχει τόση σημασία η προσφορά όσο η ζήτηση για χρήμα.
Με άλλα λόγια, οι εργαζόμενοι και οι καπιταλιστές δανείζονται για τη χρηματοδότηση, αντίστοιχα, της κατανάλωσης και των επενδύσεων. Το κράτος αναλαμβάνει αυτή τη διαδικασία δημιουργίας χρήματος, αλλά δεν την ελέγχει. Η δημιουργία χρήματος δεν οδηγεί απαραίτητα στην οικονομική ανάπτυξη. Εάν οι επιχειρήσεις δεν θέλουν να επενδύσουν, η προσφορά νέου χρήματος δεν θα τις κάνει να αλλάξουν γνώμη.
Αυτό μας φέρνει στο δεύτερο πρόβλημα με την MMT. Όπως επισημαίνει ο μαρξιστής μπλόγκερ Μάικλ Ρόμπερτς, η ΜΜΤ αγνοεί πως η αξία δημιουργείται από τους εργαζόμενους στη διαδικασία παραγωγής. Οι καπιταλιστές καταχρώνται ένα μέρος αυτής της αξίας με τη μορφή του κέρδους. Εάν τα κέρδη αυτά δεν είναι αρκετά υψηλά, δεν θα επενδύσουν, όσο περισσότερο χρήμα κι αν δημιουργείται.
Αποτυχία
Έχουμε μια πρακτική απόδειξη αυτού του γεγονότος μέσα από την αποτυχία της πολιτικής της ποσοτικής χαλάρωσης (QE) που ακολουθούν τα τελευταία χρόνια οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες. Αυτή μπορεί να σταθεροποίησε το χρηματοπιστωτικό σύστημα αλλά δεν αποτέλεσε έναυσμα για μια νέα φάση οικονομικής ανάπτυξης. Επίσης, αντίθετα με ορισμένες νεοφιλελεύθερες προβλέψεις, δεν έχει προκαλέσει απογείωση του πληθωρισμού.
Οι αμερικανικές και ευρωπαϊκές οικονομίες κυριολεκτικά σέρνονται τόσο πολύ ώστε οι κεντρικές τράπεζες ακυρώνουν τα σχέδιά τους για σταδιακή κατάργηση της ποσοτικής χαλάρωσης. Αυτό αντανακλά το γεγονός ότι, όπως εξηγεί ο Roberts και οι συνεργάτες του στο νέο βιβλίο με τον τίτλο “Ο Κόσμος σε Κρίση”, η κερδοφορία παραμένει χαμηλή.
Αυτό που η ΜΜΤ -όπως και η κεϋνσιανή σκέψη από την οποία προέρχεται- αγνοεί είναι ότι οι καπιταλιστικές οικονομίες καθορίζονται από τη συγκρουσιακή διαδικασία της δημιουργίας αξίας στην παραγωγή και τελικά από την ταξική πάλη μεταξύ αφεντικών και εργαζομένων. Είναι αυτή η διαδικασία που καθορίζει το ποσοστό κέρδους που ρυθμίζει το σύστημα. Αν η κερδοφορία είναι πολύ χαμηλή, κανένα νομισματικό κόλπο δεν μπορεί να το ξεπεράσει αυτό.
εργατικη αλληλεγγυη
Δείτε επίσης:
Ο καπιταλισμός μετά το 1945
Ο Μαρξ και ο Κέυνς στο Βερολίνο
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου