Ο Γκράταν Πάξον* μίλησε στη Socialist Worker για τη μακρά ιστορία του αντι-Νομαδικού ρατσισμού, για την πραγματικότητα της ζωής των Νομάδων -και για το πώς παλεύουμε το ρατσισμό σήμερα.
Θεωρούνταν άνθρωποι μελαψοί που είχαν έρθει από παράξενα μέρη. Οι Ρομά αποκαλούνταν "Γύφτοι" επειδή νομίζονταν ότι προερχόταν από την Αίγυπτο.
Η νομοθεσία φάνηκε πολύ γρήγορα αυστηρή απέναντί τους. Το 1530 πέρασε από τη Βουλή της Αγγλίας ο Νόμος περί Αιγυπτίων, που προέβλεπε την "απέλαση των αλλόκοτων ανθρώπων που αυτοαποκαλούνται Αιγύπτιοι".
Ο Νόμος έλεγε ότι οι Γύφτοι ήταν εγκληματίες. Το 1547 ο Εδουάρδος ΣΤ΄ επέβαλε μια νομοθεσία που προέβλεπε τη συγκέντρωση, το στιγματισμό και την υποδούλωση των Γύφτων.
Μερικά χρόνια αργότερα, η θανατική ποινή επιβάλλονταν στους "περιπλανώμενους που αυτοαποκαλούνταν Αιγύπτιοι".
Μπορούσες να κρεμαστείς επειδή ήσουν Γύφτος ή ακόμα και γιατί έκανες παρέα με Γύφτους, και πολλοί άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους για τέτοιους λόγους.
Οι Ρομά ήρθαν αντιμέτωποι με τη βία και τις απελάσεις σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Είχαν φτάσει στα Βαλκάνια από το 14ο αιώνα και στη Γερμανία, την Ιταλία, τη Γαλλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία από το 15ο αιώνα.
Σε κάποιες πόλεις, όπως στο Παρίσι, η εκκλησία διέταζε τους Ρομά να φύγουν επειδή διάβαζαν τις παλάμες και έλεγαν τη μοίρα των ανθρώπων. Ήταν πολύ βολικοί για αποδιοπομπαίοι τράγοι.
Αυτή η βαθιά προκατάληψη ενάντια στους Νομάδες επιβιώνει ως τις μέρες μας.
Το 18ο και το 19ο αιώνα οι κυβερνήσεις σε όλη την Ευρώπη προσπάθησαν να "αφομοιώσουν" τους Νομάδες. Σε πολλές περιπτώσεις έπαιρναν τα παιδιά των Ρομά απ' τους γονείς και τα έδιναν μη-Νομάδες.
Αυτή η θεσμική βία απέναντι στους Ρομά έφτασε μέχρι τη μαζική εξόντωση από τους Ναζί στη Γερμανία του 1930 και 1940. Οι Ναζί στοχοποίησαν τους Ρομά, όπως και τους Εβραίους, σε φυλετική βάση.
Δολοφόνησαν περίπου μισό εκατομμύριο Ρομά.
Δεν υπάρχει τίποτα το παράξενο στις διακρίσεις σε βάρος των Νομάδων. Πρόκειται για τον παλιό "καλό" ρατσισμό.
Επιδεινώνεται όταν οι οικονομικές συνθήκες δυσχεραίνουν και υπάρχει μια τάση ανόδου του εθνικισμού.
Το "κλασικά" ρατσιστικά στερεότυπα παραμένουν αναλλοίωτα αιώνες τώρα. Κάποια απ' αυτά βρίσκουν εφαρμογή και σε άλλες εθνοτικές ομάδες -για παράδειγμα, οι Νομάδες είναι βρώμικοι, τεμπέληδες, εγκληματίες, και ούτω καθεξής.
Αλλά ο τύπος και οι πολιτικοί χρησιμοποιούν μια γλώσσα για τους Ρομά που θα τους ήταν πολύ πιο δύσκολο να χρησιμοποιούν για οποιαδήποτε άλλη εθνοτική ομάδα.
Ένας λόγος γιατί το κάνουν αυτό είναι ότι πολλοί λίγοι άνθρωποι έχουν τη μόρφωση για να απαντήσουν σ' αυτές τις κακοήθειες. Έτσι οι Νομάδες είναι πιο εύκολο να μπουν στο περιθώριο απ' ότι οποιαδήποτε άλλη εθνοτική ομάδα.
Υπήρξαν όμως φορές που οι Ρομά εντάχθηκαν με μεγαλύτερη επιτυχία. Για μεγάλο διάστημα παρείχαν σημαντικές υπηρεσίες ως μεταλλεργάτες πηγαίνοντας από χωριό σε χωριό.
Δούλευαν επίσης στα χωράφια. Τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 πολλοί Νομάδες και Ρομά μάζευαν φρούτα. Ήταν μία μετακινούμενη εργατική δύναμη που πήγαινε από περιοχή σε περιοχή για να βρει δουλειά.
Οι αλλαγές στην οικονομία και στην εργασία επηρέασαν τις ζωές των Νομάδων. Πολλές από τις τέχνες με τις οποίες οι Νομάδες απασχολούνταν έχουν εκλείψει. Αλλά αντικαταστάθηκαν από καινούριες.
Η αυτοαπασχόληση είναι πλατιά διαδεδομένη στις κοινότητες των Νομάδων. Συχνά είναι αποτέλεσμα της έλλειψης εναλλακτικής -αν σου στερείται το δικαίωμα στη μόρφωση και υφίστασαι διακρίσεις, οι προοπτικές για σένα είναι τότε μάλλον περιορισμένες.
Οι Νομάδες είναι χαρούμενοι όταν καταφέρνουν η αυτοαπασχόληση να τους εξασφαλίζει τα απαραίτητα. Είναι πολύ προσαρμοστικοί και εφευρετικοί.
Αλλά ενώ αυτό ενθαρρύνεται στους άλλους ανθρώπους, για τους Νομάδες τα πράγματα είναι δύσκολα.
Η νομοθεσία γίνεται όλο και πιο αυστηρή και συμπιέζει τον τρόπο ζωής των Νομάδων -υπάρχει μεγάλη πίεση σε σχέση με τη γη. Η υπεράσπιση των "ζωνών πρασίνου" πολλές φορές χρησιμοποιείται σαν άλλοθι για τη στοχοποίηση των Νομάδων.
Δεν χρειάζεται να είναι έτσι. Πίσω στα 1960, η κυβέρνηση των Εργατικών είχε σταθεί γενναιόδωρη απέναντι στους Νομάδες και είχε περάσει Νόμο που εξασφάλιζε χώρους στάθμευσης για τα Καραβάνια.
Υπήρξε μία πρόοδος και κάποιες παροχές για τους Νομάδες.
Πάνω από 400 πάρκα για τα Καραβάνια χτίστηκαν σε όλη τη Βρετανία σε εφαρμογή του Νόμου. Αλλά τα πράγματα πήραν την κάτω βόλτα με τον Κώδικα Ποινικής Δικαιοσύνης του 1994.
Κατάργησε το Νόμο για τα Καραβάνια και πέταξε το μπαλάκι της εξασφάλισης χώρου για τους νομάδες στα δημοτικά συμβούλια.
Στην αστυνομία δόθηκαν πολύ περισσότερες εξουσίες για να κυνηγάει τους Νομάδες. Οι περισσότερες κατακτήσεις μας έχουνε κερδηθεί με την οργάνωση και την αντίσταση από εμάς τους ίδιους. Και είμαστε πιο δυνατοί σήμερα απ' ότι ήμαστε στο παρελθόν.
Όταν ιδρύθηκε το Συμβούλιο των Γύφτων το 1966, υπήρχαν μόνο καμιά δεκαριά οργανώσεις σε όλη την Ευρώπη.
Κι αυτό πάλι ήταν αποτέλεσμα της μαζικής εξόντωσης από τους Ναζί. Πρόσφατα όμως υπάρχει μεγάλη αριθμητική αύξηση, εν μέρει λόγω της διεξαγωγής μιας σειράς Παγκόσμιων Συμβουλίων των Ρομά. Αυτά τα συμβούλια φέρνουν σε επαφή αντιπροσώπους των οργανώσεων Νομάδων και Ρομά απ' όλη την Ευρώπη.
Πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι και αποφασισμένοι για να νικήσουμε το ρατσισμό απέναντι στους Νομάδες. Έχουμε ανθρώπινα δικαιώματα και θα τα υπερασπιστούμε.
Έχουμε το δικαίωμα να διεκδικούμε ένα χώρο για να ζήσουμε. Θέλουμε απλά να ζήσουμε με ίσους όρους με τους άλλους ανθρώπους και διεκδικούμε κι εμείς μια θέση στον ήλιο.
*Ο Γκράταν Πάξον είναι γραμματέας της Dale Farm Housing Association.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου