Μουσικοί του 20ου αιώνα - Βιολί

"Η δεξιοτεχνία δεν είναι απόφυση, αλλά στοιχείο απαραίτητο της μουσικής". Φραντς Λιστ

Mischa Elman (1891-1967)
Αμερικανοεβραίος βιολιστής γεννημένος στην Ουκρανία, στην κωμόπολη Τάλνε, που ανήκε στο Κυβερνείο του Κιέβου, από πατέρα βιολιστή που έπαιζε παραδοσιακή εβραϊκή μουσική (klezmer).

Το 1903 άρχισε να παίζει σε κονσέρτα σε σπίτια πλούσιων πατρόνων, κι έκανε το ντεμπούτο του στο Βερολίνο το 1903, στο Λονδίνο τον επόμενο χρόνο και το 1908 στο Κάρνεγκι Χολ των ΗΠΑ. Το 1914 έκανε περιοδεία στην Αυστραλία.

Το 1917 εξελέγη επίτιμο μέλος της μουσικής αδελφότητας Fi Mu Alpha Simphonia. Από το 1923 αυτός και η οικογένειά του έγιναν Αμερικανοί πολίτες.
 

Yehudi Menuhin (1916-1999)
Βιολιστής και διευθυντής ορχήστρας γεννημένος στην Αμερική με καριέρα στη Βρετανία. Θεωρείται από πολλούς ένας από τους μεγαλύτερους βιολιστές του 20ου αιώνα. Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη σε μια οικογένεια Λευκορώσων Εβραίων. Ο πατέρας του, Μόσε, ήταν ραβίνος και αντισιωνιστής και πολιτογραφημένος Αμερικάνος από το 1919. Έπαιξε για πρώτη φορά μπροστά σε κοινό στα 7 του χρόνια, σαν σολίστας με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Σαν Φρανσίσκο. Έδινε συναυλίες για τους στρατιώτες των Συμμαχικών Δυνάμεων κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και, συνοδεία του Άγγλου πιανίστα Benjamin Britten, έπαιξε για τους επιζώντες κρατούμενους των στρατοπέδων συγκέντρωσης μετά την Απελευθέρωση, τον Ιούλιο του 1945.
 



Jascha Heifetz (1901-1987)
Ρώσος βιολιστής γεννημένος στη Λιθουανία. Από πολλούς θεωρείται ο κορυφαίος βιολιστής όλων των εποχών. Έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του στο Βίλνιους. Αργότερα μετανάστευσε στις ΗΠΑ, όπου ως έφηβος έκανε το ντεμπούτο του στο Κάρνεγκι Χολ. Έκανε μεγάλη καριέρα ως βιρτουόζος, αλλά μετά τον τραυματισμό του στο δεξί χέρι αφοσιώθηκε στη διδασκαλία (με το αριστερό).

Τον Απρίλιο του 1911 έπαιξε σε μια υπαίθρια συναυλία στην Αγία Πετρούπολη μπροστά σε 25.000 κόσμο. Το 1912 γνώρισε το Fritz Kreisler στο Βερολίνο. Το 1914 έπαιξε με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Βερολίνου κάτω από τη διεύθυνση του Arthur Nikisch. Το 1917 εξελέγη επίτιμο μέλος της Phi Mu Alpha Sinfonia σε ηλικία 16 ετών. Έγινε Αμερικανός πολίτης το 1925.

 
  

Stefi Geyer (1888-1956)

Έδωσε το πρώτο της κονσέρτο σε ηλικία 7 ετών. Στην Ακαδημία Μουσικής του Βουκουρεστίου ήταν μαθήτρια του Jenő Hubay. Από το 1911 έζησε στην Αυστρία και το 1920 μετακόμισε στην Ελβετία. Το 1934 άρχισε να διδάσκει στο Κονσερβατόριο της Ζυρίχης. 

Ο Béla Bartók και ο Othmar Schoeck, που ήταν και οι δύο ερωτευμένοι μαζί της, της έγραψαν κονσέρτα για βιολί.

 

Eugène Ysaÿe (1858-1931)

Βέλγος βιολιστής συνθέτης και μαέστρος. Στην εποχή του θεωρούνταν ο "Βασιλιάς του βιολιού". Κατάγονταν από καλλιτεχνικό περιβάλλον. Πολλοί από την οικογένειά του ήτανε οργανοπαίχτες. Γεννήθηκε στη Λιέγη και ξεκίνησε να μαθαίνει βιολί στα 5 του με τον πατέρα του. Στα 7 του μπήκε στο Κονσερβατόριο της Λιέγης, όπου σπούδασε 4 χρόνια με τον Désiré Heynberg. Λέγεται ότι στα 12 του έπαιζε τόσο καλά που τράβηξε την προσοχή του θρυλικού  Henri Vieuxtemps, που αργότερα έγινε δάσκαλός του. Ήταν το πρώτο βιολί της ορχήστρας της μπυραρίας του Benjamin Bilse που αργότερα θα εξελίσσονταν στη Φιλαρμονική του Βερολίνου. Στα 27 του προτάθηκε σαν σολίστας στα Κονσέρτα του Colonne στο Παρίσι.
 



Leonid Kogan (1924-1982)
Ο πιο διακεκριμένος Σοβιετικός βιολιστής. Θεωρείται ένας από τους κορυφαίους βιολιστές του 20ου αιώνα και μάλλον ο κορυφαίος εκπρόσωπος της Σοβιετικής σχολής παιξίματος.

Γεννήθηκε στο Δνιπροπετρόφσκ της Ουκρανίας και ήταν γιος ερασιτέχνη βιολιστή που ασκούσε το επάγγελμα του φωτογράφου. Από την ηλικία των 10 ετών άρχισε να μελετά δίπλα στον διάσημο δάσκαλο βιολιού Abram Yampolsky. Ήταν θαυμαστής του
Jascha Heifetz, που τον παρακολούθησε πρώτη φορά σε συναυλία στη Μόσχα το 1934.

Σπούδασε στην Κεντρική Σχολή της Μόσχας και έκανε το μεταπτυχιακό του στο Κονσερβατόριο της Μόσχας. Στα 17 του, όταν σπούδαζε ακόμα, έκανε περιοδεία σε ολόκληρη την ΕΣΣΔ.

Το επίσημο ντεμπούτο του ήταν το 1941 όταν έπαιξε το Κονσέρτο του Μπραμς με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Μόσχας στη Μεγάλη Σάλα του Κονσεβατόριου της Μόσχας. Έκανε διεθνή σόλο τουρνέ στο Παρίσι και το Λονδίνο το 1955 και στη Νότια Αμερική και τις ΗΠΑ τον αμέσως επόμενο χρόνο. 


Ιon Voicu (1923-1997)
Ρουμάνος βιολιστής και διευθυντής ορχήστρας Τσιγγάνικης καταγωγής. Το 1969 ίδρυσε τη βραβευμένη Ορχήστρα Δωματίου του Βουκουρεστίου, που διευθύνεται τώρα από το γιο του Mădălin Voicu.

Γεννήθηκε στο Βουκουρέστι από οικογένεια επαγγελματιών μουσικών. Στα 6 του πήρε τα πρώτα μαθήματα μουσικής από τον Constantin Niculescu. Στα 14 του μπήκε στη Βασιλική Ακαδημία Μουσικής του Βουκουρεστίου, όπου μελέτησε με τον George Enescu. Το 1940 έγινε βιολιστής της Εθνικής Ορχήστρας του Ραδιοφώνου της Ρουμανίας, έχοντας τραβήξει την προσοχή του διευθυντή της, Willem Mengelberg. Σύντομα έκανε το ντεμπούτο του σαν σολίστας. Το 1946 κέρδισε το πρώτο βραβείο σε ένα μουσικό διαγωνισμό που διοργανώθηκε στο Βουκουρέστι από τους George Enescu and Yehudi Menuhin


Louis Kaufman (1905-1994)
Αμερικανός βιολιστής, ίσως ο πιο πολυηχογραφημένος του 20ου αιώνα. Έπαιξε στα soundtrack πάνω από 500 ταινιών και κυκλοφόρησε πάνω από 100 δίσκους. Γεννήθηκε στο Όρεγκον του Πόρτλαντ από Ρουμανοεβραίους γονείς. Με την παρότρυνση των Maud Powell και Efrem Zimbalist, άρχισε στα 13 του να σπουδάζει δίπλα στο Franz Kneisel στο Ινστιτούτο Μουσικής Τέχνης της Νέας Υόρκης, νυν σχολή Τζούλιαρντ. Το πρώτο του ρεσιτάλ σαν σολίστας το έδωσε στο Δημαρχείο της Νέας Υόρκης το 1928, υπό την αιγίδα των Βραβείων Νάουμπουργκ.

David Oistrakh (1908-1974)

Κλασικός βιολιστής και βιολονίστας γεννημένος στην Ουκρανία. Συνεργάστηκε με πολλές ορχήστρες και μουσικούς σε πολλά μέρη του κόσμου, ανάμεσα τους στη Σοβιετική Ένωση, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς βιολιστές του 20ου αιώνα.

Γεννήθηκε στην κοσμοπολίτικη Οδησσό από Εβραϊκή οικογένεια. Στα 5 του άρχισε να σπουδάζει βιολί και βιόλα σαν μαθητής του Pyotr Stolyarsky. Στα 6 του έδωσε την πρώτη του συναυλία και στα 15 του έγινε δεκτός στο Κονσερβατόριο της Οδησσού.

Το 1927 εγκαταστάθηκε στη Μόσχα, όπου έδωσε το πρώτο του ρεσιτάλ και γνώρισε τη μέλλουσα γυναίκα του, την πιανίστρια Tamara Rotareva. Όταν ξέσπασε Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος δίδασκε στο Κονσερβατόριο της Μόσχας, αλλά όταν η Ναζιστική Γερμανία εισέβαλε στη Σοβιετική Ένωση, βρέθηκε στην πρώτη γραμμή για να εμψυχώνει τους στρατιώτες και τους εργάτες με το βιολί του. Το 1957 τιμήθηκε με τον τίτλο του Λαϊκού Καλλιτέχνη της ΕΣΣΔ.

 
Eddie South (1904-1962)
Αμερικανός τζαζ βιολιστής από τη Λουιζιάνα του Μιζούρι. Παιδί θαύμα του κλασικού βιολιού, αναγκάστηκε να στραφεί στην τζαζ, λόγω των περιορισμένων ευκαιριών για τους Αφροαμερικανικούς μουσικούς. Ξεκίνησε την καριέρα του παίζοντας σε παραστάσεις Βοντβίλ και τζαζ ορχήστρες. 

Τη δεκαετία του 1920 επισκέφτηκε την Ευρώπη και επηρεάστηκε από την Ούγγρικη παραδοσιακή μουσική και τη μουσική των Ρομά. Το 1927 έφτιαξε το δικό του σχήμα, Eddie South and his Alabamians, και τα επόμενα χρόνια έκανε περιοδείες στην Ευρώπη με το συνθέτη και πιανίστα Henry Crowder. Συνεργάστηκε επίσης με τον κιθαρίστα  Django Reinhardt και τους βιολιστές Stéphane Grappelli και Michel Warlop. 


Noel Pointer (1954-1994)
Αμερικανός τζαζ βιολιστής και παραγωγός δίσκων. Έκανε το σόλο ντεμπούτο του σε ηλικία 13 ετών, παίζοντας  Vivaldi με τη Συμφωνία του Νέου Κόσμου. Από το 1977 ως το 1981 ηχογράφησε 7 σόλο άλμπουμ, τα 4 από τα οποία μπήκαν στα 5 κορυφαία στον τζαζ κατάλογο του Billboard.


Leroy Jenkins (1932-2007)
Αμερικανός συνθέτης, βιολονίστας και βιολιστής με πλούσια δισκογραφία. Συνεργάστηκε με τον Muhal Richard Abrams, την Carla Bley, τον Joe Bonner, τον Anthony Braxton και πολλούς ακόμα τζαζ μουσικούς της εποχής του. Υπήρξε μέλος του συγκροτήματος ελεύθερης τζαζ Revolutionary Ensemble από το 1972 μέχρι και το θάνατό του. 






Abolhasan Saba (1902-1957)
Φημισμένος Ιρανός συνθέτης, βιολιστής και δεξιοτέχνης του σιτάρ. Γεννήθηκε στην Τεχεράνη, σπούδασε πολλά Ιρανικά και μη Ιρανικά όργανα και έγινε Ostad της Radif, της παραδοσιακής μουσικής του Ιράν. Διδάχθηκε σιτάρ από το Mirza Abdollah και στη συνέχεια από το Darvish Khan. Πριν ασχοληθεί με το βιολί, διδάχθηκε Kamancheh δίπλα στο Hossein khan Esmaeil-zadeh. Ο πρώτος δάκαλός του στο βιολί ήταν ο Hossein khan Hang Marin και το 1923 γράφτηκε στην Ανωτάτη Σχολή του Vaziri. 

Το 1927 ο Vaziri τον έστειλε να αναλάβει το Κονσερβατόριο του Ραστ, στα σύνορα της Κασπίας Θάλασσας, όπου κατάφερε τα επόμενα τρία χρόνια να συγκεντρώσει τοπικές μελωδίες. Δίδαξε ερμηνεία και σύνθεση σε πολλούς από τους μετέπειτα μεγάλους μαέστρους της Πέρσικης παραδοσιακής μουσικής όπως Faramarz Payvar, Manoochehr Sadeghi, Ali Tajvidi, Dariush Safvat.



Σχόλια