Γιατί γιορτάζουμε τη Ρώσικη Επανάσταση;

Ας ξεκινήσουμε με μια απλή ερώτηση: Γιατί γιορτάζουμε τη Ρώσικη Επανάσταση; Μια σύντομη απάντηση σε αυτή την ερώτηση είναι ότι η Ρώσικη Επανάσταση αποτελεί, στη δική μας παράδοση, το υψηλότερο σημείο της ανθρώπινης ιστορίας. Είναι το υψηλότερο επίπεδο που έφτασε το ανθρώπινο είδος στην προσπάθειά του να φτιάξει μια νέα κοινωνία. Ο Τρότσκι το είπε αυτό πολύ ωραία: είπε ότι η επανάσταση είναι αυτό που συμβαίνει όταν οι μάζες μπαίνουν στο προσκήνιο της ιστορίας. Δεν είναι πια τα αντικείμενα, αλλά τα υποκείμενα της ιστορίας. Αυτό σημαίνει ότι, για μας, η Ρώσικη Επανάσταση είναι ένα πρότυπο. Όχι μόνο για το πώς η νέα κοινωνία θα μοιάζει -μια φευγαλέα αχτίδα- αλλά επίσης και μια πηγή βαθύτερης κατανόησης του πώς μπορεί να επιτευχθεί. Επομένως, είναι μια απολύτως αναγκαία αφετηρία για κάθε επαναστάτη στον 21ο αιώνα. 

Η Ρώσικη Επανάσταση είναι φυσικά ένα γεγονός που συνέβη στις αρχές του 20ου αιώνα, αλλά είναι επίκαιρη. Έχουμε ήδη εισέλθει σε μια περίοδο κοινωνικής κρίσης, όπου τίποτα δε θα είναι το ίδιο. Θα υπάρξουν ταραχές. Η παλιά τάξη πεθαίνει και η νέα τάξη, αναζητά να βρει έκφραση. Να ζωντανέψει. Και σ' αυτή τη διαδικασία, εμείς οι σοσιαλιστές, εμείς οι επαναστάτες, χρειάζεται να κοιτάξουμε πίσω ξανά και ξανά στη συσσωρευμένη εμπειρία της Ρώσικης Επανάστασης.

Νομίζω ότι αν θέλουμε να έχουμε μια ιδέα για τον τεράστιο ενθουσιασμό που η Ρώσικη Επανάσταση γέννησε, ο άνθρωπος που πρέπει να διαβάσουμε είναι ο Τζον Ριντ. Ο μεγάλος Αμερικανός δημοσιογράφος που έγραψε το βιβλίο Δέκα Μέρες που Συγκλόνισαν τον Κόσμο. Έχει ένα ωραιότατο απόσπασμα, όπου μπαίνει σ' ένα ταξί στην Πετρούπολη για να πάει σε ένα ακόμα συμβούλιο. Γράφει: 

Πέρα στον ορίζοντα απλώνονταν τα αστραφτερά φώτα της πρωτεύουσας [της Πετρούπολης], απίθανα πιο μεγαλοπρεπή τη νύχτα απ' ότι την ημέρα, σαν χαμηλό ανάχωμα από στολίδια στοιβαγμένα στη στέρφα πεδιάδα.

Ο γέρος εργάτης που οδηγούσε κρατούσε το τιμόνι στο ένα χέρι, ενώ με το άλλο σάρωνε την ολόφωτη πρωτεύουσα με μια χειρονομία θριάμβου.

"Είναι δικιά μου", αναφώνησε, και το πρόσωπό του φωτίστηκε. "Όλη δικιά μου τώρα! Η δικιά μου Πετρούπολη!"

Αυτή η σκηνή αντιπροσώπευε τα αισθήματα εκατομμυρίων εργατών και εκατομμυρίων αγροτών. 

Λαϊκή Επανάσταση

Γιατί κάτι που πρέπει πρώτα απ' όλα να έχουμε καθαρό είναι ότι η Ρώσικη Επανάσταση ήτανε μια φανταστικά λαϊκή επανάσταση, που αγκάλιαζε δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους. Γι' αυτό απορρίπτουμε εντελώς την ιδέα ότι η Ρώσικη Επανάσταση ήταν ένα "πραξικόπημα". Η Ρώσικη Επανάσταση ήταν ένα μαζικό κοινωνικό κίνημα που ανέτρεψε την παλιά ρώσικη κοινωνική τάξη πραγμάτων. Αυτό είναι ένα θεμελιώδες σημείο εκκίνησης για μας. Και αυτή η μαζική υποστήριξη χτίστηκε πάνω σε τρία βασικά συνθήματα: Γη, Ψωμί και Ειρήνη. Πράγμα που μας φέρνει στο δεύτερο λόγο για τον οποίο γιορτάζουμε τη Ρώσικη Επανάσταση.

Όταν απαριθμεί κανείς τα επιτεύγματα της Ρώσικης Επανάστασης, πρέπει να αναφέρει το πιο σημαντικό είναι ο τρόπος που έβγαλε τη Ρωσία από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ειρήνη ήταν ένα πραγματικά πολύ μεγάλο επίτευγμα. Οι μάζες βγήκαν πράγματι στο προσκήνιο της ιστορίας και η πρώτη πράξη που έκαναν ήταν να πούνε φτάνει πια με το σφαγείο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ήταν ένα φανταστικό επίτευγμα, άμα σκεφτούμε πως οι στρατηγοί, πως η καπιταλιστική τάξη και όλοι αυτοί είχαν στείλει εκατομμύρια ανθρώπους στη σφαγή και το θάνατο. Συνεπώς, ήταν ένα εκπληκτικό επίτευγμα.

Το επόμενο σύνθημα που προωθήθηκε ασφαλώς ήταν το ζήτημα της γης. Είναι νομίζω κάπως δύσκολο για μας που ζούμε σε μια βιομηχανική κοινωνία να εκτιμήσουμε πόσο μεγάλο βήμα ήταν αυτό. Η ανάγκη για γη. Γιατί υπήρχαν περίπου 125 με 130 εκατομμύρια αγρότες στη Ρωσία, με όλη την καθυστέρηση που τους συνόδευε: το 1917 η Ρωσία έμοιαζε κάπως με τη Βρετανία του 12ου, 13ου ή 14ου αιώνα. Τα 9/10 της χώρας δεν ήταν σχεδόν καθόλου προσβάσιμα. Δεν υπήρχαν σοβαρές συγκοινωνίες, δεν υπήρχαν δρόμοι και άρα το μοίρασμα της γης, το Διάταγμα για τη Γη, ένας από τους πρώτους νόμους της Μπολσεβίκικης κυβέρνησης, ήτανε μια φανταστική τομή. Άρα, ακόμα κι αν δεν αναφερόμαστε στη Ρώσικη Επανάσταση για κανέναν άλλο λόγο, δεν μπορεί να μας διαφεύγει ότι αυτά ήτανε δυο γεγονότα τεράστιας σημασίας.

Και, φυσικά, το τρίτο μέρος του συνθήματος που ήτανε το ψωμί. Αυτό που σήμαινε στην πράξη ήταν ότι οι εργάτες ανέλαβαν οι ίδιοι τα εργοστάσια στην Πετρούπολη, στη Μόσχα, σε όλα τα μεγάλα βιομηχανικά κέντρα -και υπήρχαν αρκετά στη Ρωσία- για φτιάξουν το δικό τους κόσμο και για να εξασφαλίσουν ότι αυτό το σύνθημα θα γινόταν πραγματικότητα. Κι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πράγματα που συνέβησαν αμέσως μετά τη επικράτηση της Ρώσικης Επανάστασης, σε σχέση μ' αυτό το σύνθημα, ήταν ότι οι μισθοί των εργατών αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 100%. Άμεσα. Τέτοιος ήταν ο αντίκτυπος της Ρώσικης Επανάστασης.

Βέβαια, όταν μιλάμε για εργατική τάξη και για σοσιαλιστική επανάσταση στη Ρωσία μιλάμε για το σχηματισμό ενός νέου τύπου οργάνωσης. Τα εργοστάσια είχαν περάσει κάτω από τον έλεγχο των εργατικών συμβουλίων, των σοβιέτ, όπως ήταν η ρώσικη λέξη. Και ουσιαστικά αυτό σήμαινε ότι οι εργάτες έφτιαχναν τις επιτροπές τους και αποφάσιζαν όχι μόνο τι θα παράγεται, αλλά και πώς θα παράγεται. Υπήρχε μια ολοζώντανη συζήτηση για αυτού του είδους τα ζητήματα. Κι όταν σήμερα το λες αυτό στον κόσμο, δεν ενδιαφέρεται καν. Αλλά πρέπει να φτάσουμε το επιχείρημα στις έσχατες συνέπειές του: ότι η απάθεια είναι η άλλη πλευρά του νομίσματος της αίσθησης αδυναμίας. Από τη στιγμή που θα νιώσεις την αίσθηση της δύναμης, από τη στιγμή που θα αποκτήσεις την αίσθηση ότι εσύ μπορείς να αλλάξεις τον κόσμο, τότε φυσικά η εργοστασιακή επιτροπή που οργανώνει την παραγωγή γίνεται ζήτημα αποφασιστικής σημασίας... Τα εργατικά συμβούλια στη Ρωσία, ακόμα κι αν κράτησαν λίγο καιρό, μας έδωσαν μια γεύση του πώς η τάξη μας μπορεί να διευθύνει την κοινωνία.

Και σ' αυτό το σημείο πρέπει να πούμε ότι ένα ακόμη πράγμα που χρειάζεται να απορρίψουμε εντελώς είναι το επιχείρημα ότι η Ρώσικη Επανάσταση οδήγησε στο σταλινισμό. Απορρίπτουμε αυτόν τον ισχυρισμό κατηγορηματικά. Ήταν το ακριβώς αντίθετο, το θάψιμο των ιδανικών της επανάστασης, που επέτρεψε στο Στάλιν και τη νέα κυρίαρχη τάξη γύρω απ' αυτόν να στερεώσει την εξουσία του στη Ρωσία περίπου στα 1928 με 1929. Είναι σημαντικό να το καταλάβουμε αυτό, γιατί αυτό μας βοηθάει να κάνουμε το σωστό απολογισμό των επιτευγμάτων. 

Επιτεύγματα

Η Ρωσία μετά τον Οκτώβρη ήταν η πιο προοδευτική κοινωνία που είχε υπάρξει ποτέ στον κόσμο. Για παράδειγμα, καταργήθηκε η θανατική ποινή. Επικράτησε η απόλυτη θρησκευτική ελευθερία. Κι αυτό ήταν ένα εξαιρετικά σημαντικό προχώρημα. Εν μέρει επειδή στη Ρωσία είχαμε αντισημιτικά πογκρόμ και τέτοια φαινόμενα. Αλλά κυρίως, λόγω της κεντρικότητας της Ρώσικης ορθόδοξης εκκλησίας στον τσαρισμό, που ήταν απόλυτη. Τόσο σε σχέση με την παιδεία, όσο κι σ' ότι αφορούσε το κοινωνικό στάτους, την ιδιοκτησία γης, κτλ. Γι' αυτό το γκρέμισμα της εκκλησίας από την εξουσία ήταν ένα καθοριστικό βήμα. Όσον αφορά την εκπαίδευση συγκεκριμένα, δεν ήταν μόνο ο διαχωρισμός εκκλησίας-κράτους, αλλά υπήρξε μετά τη Ρώσικη Επανάσταση μια ριζικά διαφορετική προσέγγιση της εκπαίδευσης, όπου ο μαθητής και ο δάσκαλος διερευνούσαν από κοινού τα θέματα διδασκαλίας. Τα δικαιώματα, επίσης, των ομοφυλόφιλων ήταν εγγυημένα με βάση το νέο σύνταγμα και η καταπίεση των γυναικών εξαλείφθηκε νομικά και πολεμήθηκε κοινωνικά. 

Κι εδώ αξίζει να αναφέρουμε μια όμορφη ιστορία. Μετά τη Ρώσικη Επανάσταση ένας οικοδόμος θέλει να παντρευτεί. Και πού πηγαίνει να παντρευτεί; Πηγαίνει στη συνέλευση του τοπικού σωματείου των οικοδόμων. Και, ξέρετε: Ζήτημα 6ο: Ο σύντροφος τάδε θέλει να παντρευτεί τη συντρόφισσα τάδε. Ψηφίζεται ομόφωνα. Και ο γάμος έγινε. Η ιστορία όμως έχει και συνέχεια. Τριάμισι χρόνια αργότερα, ο ίδιος εργάτης επιστρέφει. Ο γάμος δεν πήγε καλά: Με τη σύμφωνη γνώμη της γυναίκας μου, θέλω να χωρίσουμε. Ψηφίζεται ομόφωνα. Και ο γάμος διαλύεται. Σ' αυτό το περιστατικό, που είναι μόνο ένα παράδειγμα, φαίνεται καθαρά ότι η τυραννία του γάμου στον καπιταλισμό μετατράπηκε σε μια εθελοντική ένωση ή αν θέλετε σε αντικείμενο μιας τυπικής ψηφοφορίας. Επίσης, τα "μη νόμιμα τέκνα" δεν στιγματίζονταν κοινωνικά. Ήταν απολύτως αδιάφορο αν κάποιο παιδί γεννήθηκε εντός ή εκτός γάμου. Και κάτι ακόμη, ιδιαίτερα σημαντικό για τις γυναίκες, ήταν η δημιουργία κοινοτικών εστιατορίων, κοινοτικών πλυντηρίων και κοινοτικών χώρων συνάθροισης. Όλες αυτές οι γελοίες αγγαρείες του νοικοκυριού, είχαν γίνει πια κοινωνική υπόθεση.

Και ασφαλώς δεν πρέπει να ξεχνάμε τη φοβερή έκρηξη της τέχνης εκείνη την περίοδο, την πολιτιστική έκρηξη. Όλοι έχουμε αυτή την εικόνα στο μυαλό μας, τον πύργο του Τάτλιν που, αν και στην πραγματικότητα ποτέ δεν υλοποιήθηκε, προορίζονταν να γίνει ο ραδιοφωνικός σταθμός που θα εξέπεμπε σε όλο τον κόσμο τα επιτεύγματα της Ρώσικης Επανάστασης. Μπορούμε να αναφέρουμε το Λισίτσκι, το Ροντσένκο, όλους αυτούς του μεγάλους Ρώσους καλλιτέχνες που εκείνη την εποχή άλλαξαν ριζικά τον τρόπο καλλιτεχνικής απεικόνισης του κόσμου.

Το άλλο θέμα που χρειάζεται να θίξουμε είναι ότι υπήρχε ένα πολύ υψηλός βαθμός αυτοπεποίθησης που είχε να κάνει με αυτές τις υλικές κατακτήσεις που λέγαμε προηγουμένως. Ήταν τόση μεγάλη η αυτοπεποίθηση του κόσμου και η εμπιστοσύνη στα σοβιέτ, που όταν ο στρατηγός Καλίντιν, ένας βρωμερός που συνωμοτούσε ενάντια στην επανάσταση, βρέθηκε ενώπιον του λαϊκού δικαστηρίου, του είπαν "Καλίντιν, τι είναι αυτά που κάνεις, συνωμοτείς ενάντια στην επανάσταση; Αν μας υποσχεθείς ότι δεν θα ξανασηκώσεις όπλο ενάντια στην επανάσταση, θα σ' αφήσουμε να φύγεις". Τι παράξενο πράμα! Αυτός ο τύπος όταν αφέθηκε ελεύθερος πήγε να οργανώσει το Λευκό Στρατό στον εμφύλιο πόλεμο. Αλλά τέτοια ήταν η αυτοπεποίθηση στη δική μας πλευρά, στην πλευρά της ρώσικης επανάστασης, που μία υπόσχεση ήταν αρκετή. Οι άνθρωποι δεν πίστευαν ότι κάτω από τις νέες συνθήκες θα μπορούσε κανείς να δεσμευτεί δημόσια για κάτι και να μην τηρήσει τη δέσμευσή του.

Αλλά νομίζω το καλύτερο παράδειγμα σε σχέση με την αυτοπεποίθηση ήταν η ίδρυση της Κομμουνιστικής Διεθνούς στα μεθεόρτια της Ρώσικης Επανάστασης, το 1919. Η ταινία [του Γουόρεν Μπίτι] Οι Κόκκινοι δίνει μια εικόνα του ενθουσιασμού που προκάλεσε η Κομμουνιστική Διεθνής. Σε όλη την Ευρώπη και σ' όλο τον κόσμο υπήρξε μια άμεση ταύτιση με τη Ρώσικη Επανάσταση μέσω της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Ακόμα και σε πολλές περιοχές της Βρετανίας, σε κλαδικά σωματεία, αλλά και κατά τη διάρκεια απεργιακών αγώνων, φτιάχτηκαν σοβιέτ, αντιγράφοντας τη ρώσικη εμπειρία. Η τεράστια επίδραση των σοβιέτ, το πόσο εμπνέανε τις πλατιές μάζες, είναι φανερό και σε ένα ακόμα παράδειγμα. Το Φλεβάρη του 1917, όχι τον Οκτώβρη, η Daily Mirror είχε πρωτοσέλιδο με πηχυαίο τίτλο: ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ κι αυτή η είδηση απλώθηκε σαν πυρκαϊά. Ήταν τεράστιος, λοιπόν ο διεθνής αντίκτυπος της Ρώσικης Επανάστασης.  

Επαναστατικό Κόμμα

Νομίζω ότι αυτά αρκούν σε σχέση με τη σπουδαιότητα και την κεντρικότητα της Ρώσικης Επανάστασης. Δεν γιορτάζουμε όμως τη Ρώσικη Επανάσταση μόνο για τα επιτεύγματά της, αλλά και γιατί μας βοηθάει να αντιληφθούμε πώς μπορούμε να πετύχουμε μία κοινωνία που θα κινείται στο ίδιο μήκος κύματος σήμερα. Γιατί ο τρόπος για να φτάσουμε σ' αυτά τα επιτεύγματα, ήταν η σχέση της εργατικής τάξης και των αγροτών από τη μία και του εργαλείου που είχαν στα χέρια τους οι εργάτες για να προωθήσουν τα ταξικά τους συμφέροντα. Κι αυτό ήταν φυσικά το Μπολσεβίκικο Κόμμα. 

Είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε ότι όταν μιλάμε για το επαναστατικό κόμμα δεν έχει να κάνει σε τίποτα, ούτε ως προς τις αρχές ούτε ως προς τον τρόπο οργάνωσης με ένα ρεφορμιστικό κόμμα. Οι Μπολσεβίκοι είχαν μια απλή προσέγγιση των πραγμάτων. Ήταν άκαμπτοι στις αρχές τους. Για τους Μπολσεβίκους υπήρχαν τρεις βασικές αρχές στις οποίες ήταν αταλάντευτοι. Πρώτο, ότι η απελευθέρωση της εργατικής τάξης είναι έργο της ίδιας της εργατικής τάξης. Το κόμμα είναι σημαντικό, αλλά είναι σαν την ατμομηχανή. Η ατμομηχανή χωρίς τον ατμό δεν λειτουργεί. Η εργατική τάξη είναι ο ατμός που βάζει σε κίνηση την ατμομηχανή, που είναι το κόμμα. Με άλλα λόγια το κόμμα δεν μπορεί να κάνει την επανάσταση από μόνο του, αλλά μπορεί να προσφέρει την καθοδήγηση στην εργατική τάξη για το πώς μπορεί να κάνει την επανάσταση. Δεύτερο, ότι είσαι με την επανάσταση όχι με τη μεταρρύθμιση. Το καπιταλιστικό σύστημα δεν μεταρρυθμίζεται. Και το τρίτο, είναι ο διεθνής χαρακτήρας της σοσιαλιστικής επανάστασης. Ζούμε στην τυραννία της παγκόσμιας αγοράς και ήταν πραγματικά γελοία η προσπάθεια του Στάλιν να πείσει μερικά χρόνια αργότερα ότι μπορείς να έχεις "σοσιαλισμό σε μια χώρα". Ο Λένιν, ο ηγέτης της Ρώσικης Επανάστασης ήταν πραγματικά πολύ παραστατικός. Καταλάβετε το, παρακαλώ: Η Ρώσικη Επανάσταση είναι καταδικασμένη να αποτύχει χωρίς διεθνή υποστήριξη. Και το σημείο που είχαν στραμμένα τα βλέμματά τους οι επαναστάτες εκείνη την εποχή ήταν η Γερμανία.

Αυτές ήταν λοιπόν οι τρεις άκαμπτες αρχές των Μπολσεβίκων. Αλλά στην πραγματικότητα, οι αρχές είναι ανέξοδο πράγμα, αν δεν έχουν τις πρακτικές τους συνέπειες. Συνδύαζαν, λοιπόν, τις αρχές αυτές με μια τεράστια τακτική ευλυγισία. Και γνώριζαν πολύ καλά ότι σε κάθε αλλαγή της περιόδου, απαιτούνταν η αντίστοιχη αλλαγή τακτικής. Άρα, στην πορεία της Επανάστασης, μεταξύ Φλεβάρη και Οκτώβρη, υπάρχει μια τεράστια πολιτική ρευστότητα. Ο Λένιν επιστρέφει τον Απρίλη του 1917 και δημοσιεύει τις Θέσεις του Απρίλη. Φανταστείτε το λίγο: ήτανε 15 χρόνια εξόριστος, το Μπολσεβίκικο κόμμα είχε κυνηγηθεί, μέλη του είχαν φυλακιστεί, ποιος ξέρει τι άλλο, και ξαφνικά έχεις μια "αριστερή κυβέρνηση". Αυτή είναι μια φανταστική πρόοδος, θα έλεγε κανείς. Αλλά όταν ο Λένιν φτάνει με τρένο στο σταθμό της Φινλανδίας και τον υποδέχεται η αντιπροσωπεία του κόμματος, ο Λένιν τους λέει: Σύντροφοι, για ποιο λόγο γιορτάζουμε; Είμαστε πολύ χαρούμενοι που απαλλαχθήκαμε από τον Τσάρο, αλλά αυτή δεν είναι η δική μας κυβέρνηση. Η προσωρινή κυβέρνηση αντανακλά την προσπάθεια της μεσαίας τάξης να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες. Θέλουν να κρατηθούν στην εξουσία. Χρειάζεται να στραφούμε στα σοβιέτ. Αυτά είναι τα όργανα τις μελλοντικής εξουσίας. Αλλά δεν είπε ότι θα πρέπει άμεσα να πούμε "Κάτω η Προσωρινή Κυβέρνηση". Απεναντίας. Η τακτική τότε συνοψίζονταν με τη φράση: "Να εξηγούμε υπομονετικά". Εμείς, οι Μπολσεβίκοι, είμαστε μια μικρή μειοψηφία στην εργατική τάξη. Χρειάζεται να κερδίσουμε την εργατική τάξη. Συνεπώς, μεταξύ Απρίλη και Ιούλη, αυτό σύνθημα ήταν αυτό. Απαιτούσε τεράστιο θάρρος από τη μεριά των Μπολσεβίκων, και του Λένιν ειδικά, γιατί και μέσα στο Μπολσεβίκικο κόμμα υπήρξε μια τεράστια συζήτηση. Δεν υπάρχει χρόνος εδώ να το αναλύσουμε, άλλα όποιος πιστεύει ότι οι Μπολσεβίκοι ήταν μια αυστηρά ιεραρχική οργάνωση, θα πρέπει να διαβάσουν τα κείμενα του Λένιν εκείνη την περίοδο, τη συνεχή προσπάθεια να αντικρούσει κυρίως τους άλλους ηγέτες του Μπολσεβίκικου κόμματος που αντανακλούσαν τις δικές τους εμπειρίες, έκφραζαν τις δικές τους εκτιμήσεις, κλπ. Και μετά φυσικά υπήρξε μια αλλαγή τακτικής τις μέρες του Ιούλη, άλλη μια αλλαγή τακτικής με το πραξικόπημα Κορνίλοφ και, φυσικά, η τελευταία αλλαγή όπου η τακτική ταυτίζεται με την ίδια την αρχή ότι πρέπει να προχωρήσουμε στην επανάσταση χωρίς χρονοτριβή. Οι Μπολσεβίκοι, δηλαδή, δεν ξύπνησαν μια μέρα του Σεπτέμβρη με πλειοψηφία στα σοβιέτ και είπαν: α, ωραία, τώρα να κάνουμε την επανάσταση. Κάθε άλλο. Επειδή κρύβονταν, επειδή διώκονταν από την προσωρινή κυβέρνηση, υπήρχε μια τεράστια ανυπομονησία σε ένα κομμάτι του Μπολσεβίκικου κόμματος, αλλά και δισταγμός σ' ένα άλλο κόμματι καθώς πλησίαζε ο Οκτώβρης. Δεν θα το συνεχίσω, αλλά αυτός ο συνδυασμός καθαρής στρατηγικής και τακτικής ευελιξίας είναι η πολύτιμη κληρονομιά των Μπολσεβίκων.


Αλλά βέβαια το κόμμα των Μπολσεβίκων είχε κι έναν ακόμα πολύ σημαντικό λόγο ύπαρξης. Γνώριζαν πολύ καλά ότι ένα επαναστατικό κόμμα που σέβεται τον εαυτό του πρέπει να είναι η μνήμη της τάξης. Γι' αυτό, μέσα στη φωτιά της Ρώσικης Επανάστασης, ο Λένιν γύρισε πίσω στην ιστορία της Παρισινής Κομμούνας, του πρώτου Εργατικού Κράτους το 1871. Παρότι κράτησε για πολύ μικρό διάστημα, ο Λένιν διδάχθηκε από τα μαθήματα της Παρισινής Κομμούνας, που είχε πρωτύτερα επισημαίνει και ο Μαρξ. Όσο και να μας εμπνέει, όσο θαυμασμό και να νιώθουμε για την Κομμούνα του Παρισιού, το βασικό πρόβλημα ήταν ότι η επαναστάτες δεν πήρε τον έλεγχο των τραπεζών και δεν τσάκισαν το Κράτος. Γιατί αν δεν τσακίσεις το αντίπαλο Κράτος, επιστρέφει και σε σφάζει κατά χιλιάδες, δεκάδες χιλιάδες. Και αυτό ακριβώς συνέβη με την Παρισινή Κομμούνα. Αυτή την εμπειρία θυμίζει ο Λένιν στo Κράτος και Επανάσταση. Όπου λέει ότι η εργατική τάξη πρέπει να φτιάξει τα δικά της όργανα εξουσίας για να χτίσει τη νέα κοινωνία και αυτά δεν ήταν το κοινοβούλιο, δεν ήταν η συντακτική συνέλευση, που ήταν προϊόντα της παλιάς τσαρικής τάξης πραγμάτων, ήταν τα σοβιέτ των εργατών και των αγροτών. Τα σοβιέτ είναι η ανώτερη μορφή δημοκρατίας. Οι εκλεγμένοι από τα σοβιέτ έπαιρναν το μέσο μισθό ενός εργάτη κι αν δεν υλοποιούσαν το σκοπό προς τον οποίο εκλέχθηκαν, ανακαλούνταν άμεσα. Υπάρχει ένα περιστατικό το 1918 όπου Μπολσεβίκοι της κόκκινης φρουράς πυροβόλησαν και σκότωσαν 12 διαδηλωτές. Μέσα σε λίγες ώρες, οι Μπολσεβίκοι αντιπρόσωποι του σοβιέτ της Πετρούπολης ανακλήθηκαν και αντικαταστάθηκαν από πιο μετριοπαθείς Μενσεβίκους. Και πήρε τρεις μήνες στους Μπολσεβίκους για να ξαναεκλεγούν σ' αυτές τις θέσεις. Κι αυτή η αρχή της άμεσης ανακλητότητας ίσχυε όχι μόνο στα εργοστασιακά συμβούλια, αλλά και σε όλες τις συνελεύσεις γειτονιάς και μέσα στο στρατό. 

Γι' αυτούς τους λόγους είναι πρότυπο για μας η Ρώσικη Επανάσταση κι ας πήρε μόνο λίγους μήνες πριν η Δύση στείλει το στρατό της εναντίον της. Η Δύση είχε καταλάβει τη θανάσιμη απειλή που ήταν γι' αυτούς η Ρώσικη Επανάσταση. Ο Τσόρτσιλ, ένας πολύ μεθοδικός εκπρόσωπος της άρχουσας τάξης, είχε πει: "Πρέπει να πνίξουμε το μωρό των Μπολσεβίκων όσο βρίσκεται ακόμα στην κούνια". Έτσι οργάνωσε την εισβολή στη Ρωσία 14 ή 15 στρατών δυτικών κρατών για να τσακίσει τα ιδανικά της Ρώσικης Επανάστασης που προσπάθησα να περιγράψω στην εισήγησή μου. 

Άρα η τεράστια σημασία της Ρώσικης Επανάστασης έχει να κάνει τόσο με τους στόχους που έβαζε, όσο και με τα μέσα που χρησιμοποίησε για να φτάσει σε μια απελευθερωμένη κοινωνία. Κι επειδή μπαίνουμε σε μια εντελώς αχαρτογράφητη περίοδο της πολιτικής, πράγμα για το οποίο δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία, θα είναι απολύτως απαραίτητο για όλους μας να αντλήσουμε απ' αυτή τη θαυμάσια και πλούσια εμπειρία της Ρώσικης Επανάστασης, όχι βλέποντάς τα όλα ρόδινα, αλλά με ένα καθαρό βλέμμα στο παρελθόν για να μπορέσουμε να καθορίσουμε το μέλλον.

*Το άρθρο βασίζεται σε ομιλία του συντρόφου Πολ Χάλμπορο, μέλους του SWP, αδερφού κόμματος του ΣΕΚ στη Βρετανία.