Σαμ Ουίλιαμς
Στην περίοδο μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η αυτοκρατορία των ΗΠΑ έκανε σχεδόν αδύνατο για τη Σοβιετική Ένωση να επωφεληθεί από τους ανταγωνισμούς των ιμπεριαλιστικών κρατών που ήταν το κεντρικό ζητούμενο για την εξωτερική πολιτική της Σοβιετικής Ένωσης από την επανάσταση μέχρι το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σαν απάντηση απέναντι στην εξαπόλυση του Ψυχρού Πολέμου, η Σοβιετική Ένωση χρησιμοποίησε την πολιτική και στρατιωτική δύναμή της στην Ανατολική Ευρώπη στο να ενθαρρύνει τη συγχώνευση των Σοσιαλδημοκρατικών και Κομμουνιστικών Κομμάτων και να βάλει το αποτέλεσμα των "ενωμένων εργατικών κομμάτων" στο τιμόνι της κρατικής εξουσίας. Το αποτέλεσμα ήταν η ανάδειξη των μάλλον αδύναμων εργατικών κυβερνήσεων της Ανατολικής Ευρώπης σε μεγάλο βαθμό εξαρτώμενων από τη Σοβιετική Ένωση για την επιβίωσή τους, παρότι η κατάσταση διέφερε από χώρα σε χώρα.
Στα Βαλκάνια όμως, έλαβε χώρα μια πιο ριζοσπαστική επανάσταση. Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Γιουγκοσλαβίας είχε θέσει τον εαυτό του επικεφαλής ενός αντιστασιακού κινήματος -των λεγόμενων παρτιζάνων- που οδήγησε τον αγώνα ενάντια στη βάρβαρη Ναζιστική κατοχή. Το 1948 οι ΗΠΑ κατάφεραν να σπάσουν τη Γιουγκοσλαβία από τη Σοβιετική Ένωση. Πριν τη Σοβιετο-Γιουγκοσλαβική ρήξη, ένας εμφύλιος πόλεμος είχε ξεσπάσει ανάμεσα στη μοναρχική φιλο-Βρετανική κυβέρνηση της Ελλάδας και στο επαναστατικό αντάρτικο κίνημα που βρισκόταν κάτω από την ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, κάτι παρόμοιο με το αντάρτικο κίνημα της Γιουγκοσλαβίας. Η Γιουγκοσλαβία και η Βουλγαρία κινούνταν προς τη δημιουργία μιας Βαλκανικής ομοσπονδίας που θα μπορούσε επίσης να περιλάβει και την Ελλάδα, αν οι Έλληνες επαναστάτες νικούσαν. Φαινόταν ότι μια δεύτερη "Σοβιετική Ένωση" θα μπορούσε να αναδειχθεί στη νοτιοανατολική Ευρώπη κάτω από μια ηγεσία που σε γενικές γραμμές κινούνταν εκείνη την εποχή στα αριστερά της Σοβιετικής ηγεσίας.
Αποφασισμένη να συντρίψει την εξελισσόμενη επανάσταση στα Βαλκάνια το 1947, η διοίκηση Τρούμαν απείλησε τη Σοβιετική Ένωση με πόλεμο, αν η επανάσταση στην Ελλάδα δε σταματούσε. Κι αυτό σε μια εποχή που οι ΗΠΑ είχανε το μονοπώλιο της ατομικής βόμβας. Κάτω από αυτό το τελεσίγραφο του 1948, η Σοβιετική Ένωση έσπασε με τη Γιουγκοσλαβία και την ηγεσία του Κομμουνιστικού της Κόμματος υπό το Γιόσιπ Τίτο, καταγγέλλοντας τους Γιουγκοσλάβους Κομμουνιστές για αργοπορία στην κολλεκτιβοποίηση και γενεικά για ρεβιζιονισμό.
Οι ΗΠΑ γρήγορα επωφελήθηκαν απ' αυτή την κατάσταση. Η διοίκηση Τρούμαν πρόσφερε στη Γιουγκοσλαβία μια συμμαχία ενάντια στη Σοβιετική Ένωση, και κάτω απ' αυτές τις συνθήκες η ηγεσία του Τίτο τη δέχθηκε. Σαν κομμάτι αυτής της συμμαχίας, η Γιουγκοσλαβία έκοψε κάθε βοήθεια προς τους Έλληνες επαναστάτες που πολεμούσαν ακόμα ενάντια στους εθνικόφρονες. Η πιθανότητα μίας Βαλκανικής Ομοσπονδίας Σοσιαλιστικών Κρατών ήταν νεκρή. Η ελληνική Επανάσταση ηττήθηκε από την αντιδραστική μοναρχική κυβέρνηση που δεχόταν Αμερικανική και Βρετανική βοήθεια, απομακρύνοντας την πιθανότητα εξάπλωσης της σοσιαλιστικής επανάστασης στη Δυτική Ευρώπη.
Σαν αποτέλεσμα αυτών των εξελίξεων, η Γιουγκοσλαβική επανάσταση εισήλθε σε ένα καθοδικό σπιράλ που τερματίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν όχι μόνο ανατράπηκαν τα απομεινάρια σοσιαλιστικής κυβέρνησης στη Γιουγκοσλαβία, αλλά και η ίδια η Γιουγκοσλαβία διαλύθηκε. Και το ρολόι γύρισε πίσω, όχι στα πριν το 1944, έτος γέννησης της σοσιαλιστικής Γιουγκοσλαβίας, αλλά στα πριν το 1918, έτος γέννησης της καπιταλιστικής μοναρχικής Γιουγκοσλαβίας. Τα Βαλκάνια είναι σήμερα πιο σωστά Βαλκανοποιημένα από ποτέ.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου