7 μέρες στο Hot Spot της Μόριας

Εθελοντές στη Λέσβο φτιάχνουν το σήμα της Ειρήνης με σωσίβια.

της Αριέλ Γκολάν

Μέρα 1η 

Σήμερα φτάσαμε στο νησί της Λέσβου. Η αντίφαση ανάμεσα στην ομορφιά του νησιού και στη φρίκη και τη οδύνη των όσων συμβαίνουν εδώ καθημερινά είναι σοκαριστική. Αμέσως μόλις φτάσαμε στο στρατόπεδο νιώσαμε ξαφνικά χαμένοι σαν τους 10.000 πρόσφυγες που έχουν κολλήσει εκεί. Οι άνθρωποι τριγυρνάν αβοήθητοι όλη μέρα με απίστευτοι θλίψη στα πρόσωπά τους, ακόμα και τα παιδιά. Βγάλαμε κάτι τσίχλες που είχαμε και τα πρώτα χαμόγελα έσκασαν...

Το να βλέπεις αυτά τα παιδιά να γελάνε για πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό είναι κάτι πολύ όμορφο. Παρότι δεν έχουν τίποτα δικό τους ήταν τα πιο ευγενικά και γενναιόδωρα παιδάκια. Μας πρόσφεραν λουλούδια και γλυκά για να μας ευχαριστήσουν που βάψαμε όλα τους τα προσωπάκια.

Μέρα 2η

Απόψε ο φίλος μου κι εγώ δουλέψαμε νύχτα στο Στρατόπεδο Προσφύγων της Μόριας. Η νύχτα είναι πολύ πιο ήσυχοι γιατί οι άνθρωποι αναπαύονται στις σκηνές τους. Δυστυχώς όμως ούτε τη νύχτα λείπουν τα προβλήματα. Η θερμοκρασία τη νύχτα στο νησί πέφτει κάτω απ' το μηδέν. Καθώς όλο και περισσότεροι πρόσφυγες φτάνουν βρεγμένοι από τις βάρκες, οι διαθέσιμοι χώροι λιγοστεύουν. Το πρώτο μας πρόβλημα προέκυψε με το “καλημέρα”. Ενώ περιπολούσαμε διερμηνεύοντας είδαμε τρία μικρά παιδιά να κοιμούνται στο έδαφος χωρίς κουβέρτα. Πήγαμε στην αποθήκη και διαπιστώσαμε ότι δεν υπήρχαν άλλες σκηνές. Κατεβήκαμε στην πόλη και αγοράσαμε 20 σκηνές. Επόμενη δουλειά μας ήταν να μαζέψουμε τις οικογένειες Σύριων και Ιρακινών με μικρά παιδιά και να τους πάμε σε άλλο στρατόπεδο όπου υπήρχε περισσότερος χώρος. Επειδή η κατάσταση αλλάζει συνεχώς και απρόβλεπτα υπάρχει πολλή αναμονή και μετακίνηση για τους πρόσφυγες. Οι οικογένειες που συναντήσαμε και μιλήσαμε απόψε ήταν από τους πιο ευγενικούς και σεβάσμιους ανθρώπους που έχω γνωρίσει ποτέ μου. Παρότι έχουν μόλις επιστρέψει απ' την κόλαση δείχνουν μεγάλη ευγνωμοσύνη για τα λίγα πράγματα που έχουμε να τους συνδράμουμε. Ο φίλος μίλησε με μια οικογένεια που ο πατέρας μάς περιέγραψε πώς η μισή του οικογένεια είχε σφαχτεί μπροστά στα μάτια του από το ΙSIS. Παρότι επέλεξε να εξομολογηθεί αυτή την κατάσταση το έκανε με αξιοπρέπεια. Μας υπερευχαριστούσε για τα πιο ασήμαντα πράματα, που του γεμίσαμε την κούπα με νερό και που βρήκαμε ζεστά ρούχα για τα παιδιά του. Θα το ξαναπώ ότι ήταν πραγματικά σεβάσμιοι και ευγενικοί άνθρωποι. Ήταν χαρούμενοι και γελαστοί παρόλα τα βάσανά τους. Βγάζανε σέλφι μαζί μας, χόρευαν για να ζεσταθούν και γέλαγαν με τα σπαστά Αραβικά μου ενώ πάσχιζα να είμαι η χειρότερη μεταφράστρια του κόσμου. Είναι ακριβώς σαν εμάς με μία μόνη διαφορά. Έχουν χάσει τα πάντα.

Μέρα 3η 

 

Σήμερα δουλέψαμε με κάποιες οικογένειες εξαιρετικών ανθρώπων και αισθανθήκαμε πολύ τυχεροί που τις γνωρίσαμε. Η πρώτη οικογένεια ήταν απ' το Ιράκ. Ο πατέρας μάς έδειξε φωτογραφίες στο κίνητό του από το πέρασμα με μια μικρή βάρκα από την Τουρκία στο νησί. Μου εξήγησε σε σπαστά Αγγλικά πόσο είχαν φοβηθεί τα παιδιά. 

Τα παιδιά είναι τόσο ευτυχισμένα κι ας έχουν μόνο ένα σακίδιο με ένα παιχνίδι και μια αλλαξιά στο ώμο. Σε κοιτούν με ειλικρινή εκτίμηση και απίστευτη γλύκα. Καθώς τα κοιτώ τώρα να μου χαμογελούν αισθάνομαι ικανοποιημένη που οι ζωές τους θα καλυτερέψουν από δω και στο εξής. Τα χαρτιά τους είναι έτοιμα τώρα μετά από τέσσερις μέρες αναμονή! Έφυγαν για να συνεχίσουν το ταξίδι τους με τελικό προορισμό την Ολλανδία. Τα κορίτσια στην επόμενη φωτογραφία είναι τρεις αδερφές από το Αφγανιστάν (η Σαμπρίνα, η Σαμίρα και η Αζίζα) που με βοήθησαν τις δυο τελευταίες μέρες στη μετάφραση απ' τα Φαρσί. Μιλάνε τέλεια Αγγλικά και είναι όλο αγάπη και χαρά. Μου είπανε πως ανυπομονούν να επιστρέψουν στο σχολείο. Η μεγαλύτερη θέλει να γίνει γιατρός. Τελικός τους προορισμός η Γερμανία. 

Στην τελευταία φωτογραφία είναι μια γιαγιά απ' τη Συρία. Καταφέρνουμε να επικοινωνούμε κάπου ανάμεσα στα Αραβικά μου και τα Αγγλικά της. Έχει την καρδιά της και η κόρη της έχει πέντε παιδιά και είναι έγκυος στο έκτο. Η μισή της οικογένεια είναι ήδη στη Γερμανία. Σχεδιάζουν να παν να τους βρουν.

Μέρα 4η

Ίσως η πιο χαοτική μέρα ως τώρα. Σήμερα είδα την άλλη πλευρά του στρατοπέδου προσφύγων καθώς δούλευε στη μετάφραση και στον έλεγχο του πλήθους στην ουρά Σύριων/Ιρακινών για την εξασφάλιση εγγράφων. Μόλις φτάνουν οι άνθρωποι εδώ τους δίνεται ένα εισιτήριο όπου αναγράφεται η μέρα άφιξής τους. Μετά από λίγες μέρες, τους επιτρέπεται να καταγραφούν. Η καταγραφεί είναι μια χρονοβόρα διαδικασία με ανθρώπους να περιμένουν στην ουρά για πολλές ώρες λόγω κατάρρευσης του λογισμικού, ανοργανωσιάς και άλλων θεμάτων. Αν κανείς έχει διαβατήριο η καταγραφή γίνεται κάπως ευκολότερη. Διαβατήριο όμως διαθέτει λιγότερο από το 30% των ανθρώπων. Κι αυτό γιατί το πέρασμα με τις βάρκες γίνεται κάτω απ' την απειλή των όπλων των διακινητών που τους αναγκάζουν να πετούν τις αποσκευές τους (με τα διαβατήριά τους μέσα) για να χωρέσουν περισσότεροι κι αυτοί να βγάλουν περισσότερα λεφτά. Όταν φτάνει η σειρά τους μετά από έξι με οχτώ ώρες αναμονή τούς καθίζουν και τους παίρνουν συνέντευξη για περίπου 40 λεπτά, όπου είναι υποχρεωμένοι να αποδείξουν ότι η χώρα προέλευσής τους είναι αυτή που λένε. Υπάρχουν εντάσεις γιατί η ελληνική αστυνομία θέλει να επιβάλει την τάξη αλλά δεν μιλάνε τη γλώσσα των προσφύγων γι' αυτό υπάρχουν πολλές φωνές και χειρονομίες. 

Η δουλειά μου είναι να βοηθάω να μην υπάρχουν σπρωξίματα και να περνάει ένας-ένας. Η ουρά ήταν σε αναβρασμό και ήταν δύσκολο να κρατήσεις ήρεμο τον κόσμο, γιατί οι άνθρωποι ήταν εξουθενωμένοι καθώς στέκονταν όρθιοι μέσα στην παγωνιά και τα μωρά έβαζαν τα κλάματα γιατί πεινούσαν ή γιατί λερώνονταν. Υπήρχε στην ουρά μια οικογένεια με εννιά παιδιά. Φανταστείτε μια οικογένεια με εννιά παιδιά να περιμένει στην ουρά για επτά ώρες. Σε μια άλλη οικογένεια ήταν απαρηγόρητοι γιατί το τρίχρονο παιδί τους είχε σκίσει ένα από τα εισιτήρια και έπρεπε να βγάλουν πάλι καινούρια και να περιμένουν άλλες τόσες μέρες. Συνάντησα μια γυναίκα που είχε ένα παιδί τριών ημερών κι είχε γεννήσει στο στρατόπεδο. Ήτανε μια πολύ κουραστική και συναισθηματικά εξοντωτικά μέρα. Η πιο όμορφες στιγμές ήτανε στα μικρά διαλείμματα από τη διερμηνεία που διασκεδάζαμε και ηρεμούσαμε τα παιδιά με τσίχλες, μπαλόνια και καραμέλες. Αυτά τα παιδιά στην ουρά ήταν παραπάνω από αξιολάτρευτα κι έχω αρχίσει να πιστεύω ότι οι Σύριες κάνουν τα πιο όμορφα παιδιά. MashAllah! 

 

Μέρα 5η και 6η

Ο καιρός χειροτέρεψε με ψυχρό μέτωπο και καταιγίδες. Γι' αυτό δεν φτάνουν βάρκες απ' την Τουρκία. Δυο βάρκες που ξεκίνησαν απ' την Τουρκία δεν έφτασαν ποτέ στην Ελλάδα. Κανείς δεν ξέρει πόσες ζωές χαθήκαν αλλά αρκετά μεγάλος αριθμός γυναικών, ανδρών και παιδιών δεν τα κατάφεραν. Είναι μια θλιβερή υπενθύμιση ότι αυτές οι οικογένειες ρισκάρουν τις ζωές τους για να φτάσουν εδώ. Το μόνο θετικό με το να μη φτάνουν εδώ βάρκες είναι ότι η καταγραφή πρόφτασε να γίνει που σημαίνει ότι το στρατόπεδο είναι άδειο και όλοι οι πρόσφυγες κατάφεραν να καταγραφούν και να συνεχίσουν το ταξίδι τους. Επειδή δεν υπήρχαν πρόσφυγες στο στρατόπεδο αυτό ήταν ένα ξεκούραστο διήμερο για μας τους εθελοντές. Αυτό έδωσε σε όλους μας την ευκαιρία να ασχοληθούμε με την ταξινόμηση του υλικού και το συγύρισμα του στρατοπέδου. Ο χώρος άδειασε και κανείς δεν κοιμήθηκε στις σκηνές. Τεράστια υπόθεση γιατί η θερμοκρασία έχει πέσει κάτω απ' το μηδέν και χιονίζει.

Μέρα 7η

Αυτές οι φωτογραφίες είναι τραβηγμένες μέσα στον ξενώνα οικογενειών στο Στρατόπεδο Προσφύγων της Μόριας. Αυτός ο ξενώνας είναι για έγκυες γυναίκες, για οικογένειες με πολύ μικρά παιδιά και για άτομα με αναπηρία. Εδώ βρίσκουν καταφύγιο οι πιο ευπαθείς ομάδες προσφύγων κατά τη διάρκεια της νύχτας από την παγωνιά του καταυλισμού. Παρά την ύπαρξη αυτού του ξενώνα στο στρατόπεδο ένα παιδάκι δύο ετών έχασε τη ζωή του την περασμένη βδομάδα από υποθερμία. Απόψε ήταν η πιο δύσκολη νύχτα από τότε που ήρθα. Γιατί 29 βάρκες έφτασαν σήμερα και υπήρξε μια μαζική εισροή προσφύγων για την οποία το στρατόπεδο ήταν ανέτοιμο. Ο ξενώνας μπορούσε να προσφέρει 350 γεύματα... 

Και είχαμε 750 ανθρώπους στον ξενώνα απόψε. Οπότε οι εθελοντές έπρεπε να μειώσουν τις μερίδες και να εξηγήσουν στα μεγαλύτερα παιδιά ότι δεν υπάρχει αρκετό φαγητό για όλους. Απόψε ένα 11χρονο κορίτσι (η Τέλλα) μου είπε ότι δεν μπορούσε να κοιμηθεί στη Συρία γιατί πέφταν συνέχεια βόμβες. Αυτά τα παιδιά είδαν φριχτά πράγματα και είναι φοβισμένα όσο δεν φαντάζεστε. Πρέπει όλοι να αγωνιστούμε για το δικαίωμα τους να ζήσουν ελεύθερα και ασφαλή και να βοηθούμε μ' όποιον τρόπο μπορούμε.