Πόλεμος και Επανάσταση

9 Γενάρη 1905, "Ματωμένη Κυριακή"


ΤΡΟΤΣΚΙ
1. 1879-1917
Προς τον Οκτώβρη

Όταν ο Τρότσκι εγκαταστάθηκε στο σπίτι του Πάρβους, έφερε μαζί του το ανολοκλήρωτο χειρόγραφο μιας παμφλέτας με θέμα την κοινωνική και πολιτική κρίση στη Ρωσία και στην οποία υποστήριζε πόσο ανέφικτη ήταν η προοπτική μιας επανάστασης στη Ρωσία υπό την ηγεσία της αστικής τάξης.

Σ' αυτή την παμφλέτα υποστήριζε επίσης ότι το κίνημα των αγροτών δεν μπορούσε να νικήσει από μόνο του, ότι η αναμέτρηση με τον Τσαρισμό έθετε επί τάπητος το ζήτημα της ένοπλης εξέγερσης κι ότι το επόμενο βήμα σ' αυτή την πορεία θα ήταν η γενική απεργία. Η παμφλέτα είχε γραφτεί πριν τη Ματωμένη Κυριακή στην Πετρούπολη, όταν ξεκίνησε το μαζικό απεργιακό κύμα. Ο Τρότσκι είχε ολοκληρώσει το γράψιμό της το Δεκέμβρη του 1904 και μετά τα γεγονότα της Ματωμένης Κυριακής (9 Γενάρη του 1905) της έδωσε τον τίτλο "Μέχρι την 9η Γενάρη". Ο Πάρβους διάβασε το χειρόγραφο κι εντυπωσιάστηκε. Δήλωσε:
«Την ανάλυση αυτή την έχουν επιβεβαιώσει πλήρως τα γεγονότα. Κανένας δεν μπορεί τώρα να αρνηθεί ότι η γενική απεργία είναι η πιο σημαντική μορφή πάλης. Η 22η Γενάρη ήταν η πρώτη πολιτική απεργία, έστω κι αν μεταμφιέστηκε κάτω από το ράσο ενός παπά. Το μόνο που χρειάζεται να προσθέσουμε είναι ότι πιθανά η επανάσταση στη Ρωσία μπορεί να φέρει μια δημοκρατική εργατική κυβέρνηση στην εξουσία».
Ο Τρότσκι έγραψε την παμφλέτα ως απάντηση στην εκστρατεία των ζέμστβο που κορυφώθηκε το Νοέμβρη του 1904, σε ένα συνέδριο το οποίο κάλεσε τον Τσάρο να μεταρρυθμίσει το σύστημα διακυβέρνησης. Το πρώτο μέρος της παμφλέτας είναι αφιερωμένο στην ανάδειξη της δειλίας των αιτημάτων που πρόβαλαν οι φιλελεύθεροι. Απέφευγαν να ζητήσουν Σύνταγμα, γενικό εκλογικό δικαίωμα  και μια κοινοβουλευτική δημοκρατία:
«Συμβιβασμός αντί για αγώνα... Συναίνεση με κάθε κόστος. Από εδώ πηγάζει η τάση... να οργανώνονται όχι με σκοπό τον αγώνα ενάντια στον απολυταρχισμό, αλλά με σκοπό να γίνουν χρήσιμοι. Όχι για να νικήσουν την κυβέρνηση, αλλά για να κερδίσουν μια θέση πλάι της, να είναι άξιοι της ευγνωμοσύνης και της εμπιστοσύνης της...»
Αφού εκθέτει το δειλό χαρακτήρα της αστικής τάξης, ο Τρότσκι προχωράει στην ανάλυση της επαναστατικής φύσης του προλεταριάτου. Σ' αυτό το σημείο αναδεικνύεται σε όλη της τη δύναμη η ρεαλιστική φαντασία του Τρότσκι. Περιγράφει με εντυπωσιακή διαύγεια την επερχόμενη επανάσταση. Τρίβεις τα μάτια σου διαβάζοντας αυτό το κείμενο, θαρρείς και είναι γραμμένο μετά τα γεγονότα και όχι πριν. Η επανάσταση, έγραφε ο Τρότσκι, θα κάνει τη διαδρομή από τη γενική απεργία στην ένοπλη εξέγερση:
«Αυτό που είναι σημαντικότερο να ξεκαθαριστεί είναι ότι η κυριότερη αρένα των επαναστατικών γεγονότων είναι η πόλη. Περαιτέρω, δε χωρά καμιά αμφιβολία ότι μόνο αν συμμετέχουν οι μάζες, πάνω απ' όλα το βιομηχανικό προλεταριάτο, οι διαδηλώσεις θα μετατραπούν σε λαϊκή επανάσταση... Να τραβήξει τους εργάτες από τις μηχανές και τα πόστα τους, να τους βγάλει έξω από τις πύλες των εργοστασίων στους δρόμους, να πάνε στο γειτονικό εργοστάσιο για να ξεκινήσει κι εκεί απεργία, να τραβήξει νέες μάζες στο δρόμο και μ' αυτό τον τρόπο, από μέρος σε μέρος, από εργοστάσιο σε εργοστάσιο, με τα πλήθη να μεγαλώνουν σπάζοντας τους αστυνομικούς κλοιούς, προσελκύοντας περαστικούς με ομιλίες και συνθήματα, τραβώντας ομάδες που θα έρχονται από την αντίθετη κατεύθυνση, γεμίζοντας τους δρόμους και καταλαμβάνοντας κτίρια κατάλληλα για μαζικές συνελεύσεις και συγκεντρώσεις, παίρνοντας δύναμη σε αυτά τα σημεία, χρησιμοποιώντας τα για συνεχείς επαναστατικές συγκεντρώσεις, με ένα κοινό που θα ανανεώνεται συνέχεια φέρνοντας τάξη στην κίνηση των μαζών, εξυψώνοντας το ηθικό τους, εξηγώντας τους σκοπούς και τις συνέπειες όσων συμβαίνουν -με αυτούς τους τρόπους εν τέλει η πόλη μετατρέπεται σε ένα επαναστατικό στρατόπεδο: αυτός πρέπει να είναι ο γενικός σκοπός του σχεδίου δράσης.
Ας επαναλάβουμε: το σημείο εκκίνησης, σύμφωνα με τη σύνθεση των βασικών επαναστατικών μας δυνάμεων πρέπει να είναι οι χώροι δουλειάς και τα εργοστάσια. Αυτό σημαίνει ότι σημαντικές διαδηλώσεις στους δρόμους που ανοίγουν την προοπτική αποφασιστικών γεγονότων, πρέπει να ξεκινήσουν με μια μαζική απεργία».

Όμως την έκβαση της μάχης δεν θα την κρίνει μόνο η εργατική τάξη στις πόλεις. Η αγροτιά αντιπροσωπεύει «μια μεγάλη δεξαμενή πιθανής επαναστατικής ενέργειας»:

«Πρέπει να γίνει κάλεσμα στους αγρότες να πραγματοποιήσουν τις δικές τους συγκεντρώσεις τη μέρα της πολιτικής απεργίας, να εγκρίνουν αποφάσεις που θα απαιτούν τη σύγκληση της Συντακτικής Συνέλευσης, οι αγρότες που ζουν κοντά στις πόλεις θα πρέπει να τραβηχτούν εκεί ώστε να πάρουν μέρος στις διαδηλώσεις των επαναστατικών μαζών κάτω από το λάβαρο της Συντακτικής Συνέλευσης...» 

Τέλος, κάτι εξίσου σημαντικό:

«Είναι επιτακτικό να γίνει η πιο έντονη δουλειά ανάμεσα στους στρατιώτες με σκοπό τη μέρα που θα ξεκινήσει η απεργία κάθε στρατιώτης που θα σταλεί να καταστείλει τους "ταραξίες" να γνωρίζει ότι απέναντί του έχει το λαό που απαιτεί τη σύγκληση της Συντακτικής Συνέλευσης».

Ο Πόλεμος με την Ιαπωνία έχει κάνει τους φαντάρους δεκτικούς στην επαναστατική σοσιαλιστική προπαγάνδα:

«Ένας χρόνος πολέμου έχει περάσει. Είναι, φυσικά, αδύνατο να γνωρίζουμε επακριβώς το βαθμό στον οποίο αυτός ο χρόνος έχει επηρεάσει τη συνείδηση των φαντάρων. Όμως δεν χωράει αμφιβολία ότι η επιρροή αυτή είναι κολοσσιαία. Ένα από τα αγκωνάρια της στρατιωτικής ύπνωσης είναι η συνεχής διατήρηση στο μυαλό των στρατιωτών της πεποίθησης του ανίκητου, της δύναμης και της υπεροχής απέναντι σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο. Από τον πόλεμο δεν έχει επιζήσει ούτε ίχνος αυτής της πεποίθησης... Το χάσιμο της πίστης στο ανίκητό του, σημαίνει ότι ο στρατός, σε μεγάλο βαθμό, έχει χάσει και την πίστη στο ανίκητο της τάξης πραγμάτων που υπηρετεί... Το ένα φέρνει το άλλο...
Τα πλοία μας είναι πιο αργοκίνητα. Τα πυροβόλα μας έχουν μικρότερο βεληνεκές, οι στρατιώτες μας είναι αγράμματοι, οι υπαξιωματικοί δεν έχουν ούτε χάρτη ούτε πυξίδα, οι φαντάροι είναι ξυπόλητοι, κουρελιασμένοι, ξενηστικωμένοι, ο Ερυθρός Σταυρός μάς κλέβει. Το υπουργείο είναι αρχικλέφτης -φήμες και πληροφορίες για όλα αυτά φτάνουν στο στράτευμα που τις απορροφά με απληστία. Κάθε τέτοια φήμη διαβρώνει σαν το οξύ τη σκουριασμένη πανοπλία του ηθικού. Χρόνια προπαγάνδας σε συνθήκες ειρήνης δεν θα μπορούσαν να φέρουν τα αποτελέσματα ενός χρόνου πολέμου. Το αποτέλεσμα είναι ότι το μόνο που παραμένει όρθιο είναι ο μηχανισμός της πειθάρχησης... Όσο η απολυταρχία γίνεται πιο αναξιόπιστη, τόσο περισσότερο οι εχθροί της γίνονται αξιόπιστοι...
Αυτό το κλίμα πρέπει να αξιοποιηθεί. Είναι επιτακτικό να εξηγήσουμε στους φαντάρους το νόημα της δράσης των μαζών με επικεφαλής το κόμμα. Αυτό το νόημα πρέπει να εντυπωθεί έντονα στις συνειδήσεις τους με νέες προκηρύξεις και με ακόμα περισσότερες προκηρύξεις. Το σύνθημα "κάτω ο πόλεμος" που μπορεί να ενώσει το στρατό με τον επαναστατημένο λαό, πρέπει να ριχτεί όσο πιο πλατιά γίνεται. Είναι αναγκαίο, ώστε οι αξιωματικοί να μην εμπιστεύονται πλέον τους στρατιώτες...
Το πεζοδρόμιο θα κάνει τα υπόλοιπα. Θα διαλύσει τα τελευταία υπολείμματα της ύπνωσης του στρατώνα μέσα στον επαναστατικό ενθουσιασμό του λαού».
 

Σχόλια