Οι συγγραφείς της αστικής τάξης δαγκώνουν τα χέρια τους απ' τη λύσσα τους, καθώς είναι αναγκασμένοι να καταγράφουν τη δραστηριότητα της εργατικής τάξης μέσα στα εργοστάσια που έχουν καταλάβει. Δραστηριότητα της εργατικής τάξης και πρωτοβουλία για την παραγωγή, την εσωτερική τάξη και στρατιωτική άμυνα από μέρους της εργατικής τάξης. Λοιπόν, οι κοινωνικές ιεραρχίες έγιναν κομμάτια και αναποδογυρίστηκαν οι ιστορικές αξίες. Οι «εκτελεστικές» τάξεις, οι τάξεις-«εργαλεία» μεταβληθήκανε σε «διευθύνουσες» τάξεις, μπήκαν επικεφαλής του ίδιου του εαυτού τους, βρήκανε μέσα στους κόλπους τους ανθρώπους για εκπροσώπους, ανθρώπους για να επανδρώσουν την κυβερνητική εξουσία κι ανθρώπους για να αναλάβουν όλες τις λειτουργίες που μπορούν να κάνουν ένα στοιχειώδες και μηχανικό σύνολο να μεταβληθεί σε μια οργανική δομή, να γίνει μια ζωντανή δημιουργία. Όλα αυτά κάνουν τους συγγραφείς της αστικής τάξης να δαγκώνουν από λύσσα τα χέρια τους, καθώς και όσους πιστεύουν ότι είναι από θεού η αστική τάξη περιβλημένη με την εξουσία να παίρνει αποφάσεις και ιστορικές πρωτοβουλίες.
Αυτό που έκαναν οι εργάτες έχει μιαν άπειρη ιστορική σημασία που πρέπει να την καταλάβει η εργατική τάξη σ' όλη της την έκταση. Σήμερα οι εργάτες θα αφιερώσουν τη μέρα τους για να κάνουν συνειδητή κριτική, για να συζητήσουν και να ανασκοπήσουν τα γεγονότα που πέρασαν. Μια μέρα σαν κι αυτή πρέπει να λογαριάζεται για τους εργάτες όσο δέκα χρόνια κανονικής δράσης, κανονικής προπαγάνδας και κανονικής τροφοδότησης με επαναστατικές γνώσεις και ιδέες.
Τι συνέβη λοιπόν αυτές τις μέρες; Η ομοσπονδία των μεταλλουργών εργατών άρχισε ένα συνδικαλιστικό αγώνα για να πετύχει βελτίωση στη μισθοδοσία των εργατών. Οι βιομήχανοι αρνήθηκαν να δεχθούν ότι το εργατικό αίτημα είχε οποιαδήποτε πραγματική θετική αξία. Οι ηγέτες της οργάνωσης, μολονότι δεν είναι κομμουνιστές και μολονότι υπογράψαν διακηρύξεις ενάντια στην μπολσεβίκικη μέθοδο λαϊκής χειραφέτησης, εντούτοις από την ίδια τη μελέτη της πραγματικής κατάστασης υποχρεώθηκαν να οδηγήσουν τον αγώνα σε ένα καινούριο πεδίο, όπου αν η βία δεν είναι ακόμα άμεσα αναγκαία, εντούτοις η μελέτη και η οργάνωση της βίας γίνεται μια άμεση ανάγκη. Στο μεταξύ, από τη νέα μέθοδο αγώνα δημιουργήθηκε αμέσως ένα καινούριο γεγονός: Όταν οι εργάτες αγωνίζονταν κάνοντας απεργία για να καλυτερέψουν την οικονομική τους κατάσταση, το καθήκον αυτών των εργατών για τον αγώνα περιοριζότανε στο να έχουν εμπιστοσύνη στους απομακρυσμένους ηγέτες και στο να αναπτύσσουν την αρετή της αλληλεγγύης και της αντίστασης, που βασίζονταν ακριβώς πάνω σ' αυτή τη γενική εμπιστοσύνη. Αλλά όταν οι εργάτες μέσα στον αγώνα καταλαμβάνουν τα εργοστάσια και θέλουν να συνεχίσουν να παράγουν, τότε η ηθική κατάσταση της μάζας παίρνει αμέσως ένα χαρακτήρα και μια σημασία ολότελα διαφορετική. Οι συνδικαλιστές ηγέτες είναι αδύνατο να διευθύνουν, γιατί εξαφανίζονται μέσα στην πλατύτητα των οργανώσεών τους, και η μάζα πρέπει να λύσει από μόνη της, με τα δικά της μέσα και με τους δικούς της ανθρώπους, τα προβλήματα του εργοστασίου.
Το εργοστάσιο κάτω από τους καπιταλιστές ήταν ένα μικρό κράτος όπου ασκούσε την εξουσία ένας δεσποτικός κύριος: Ο κύριος αυτός είχε το προνόμιο να αποφασίζει ατομικά, προνόμιο που το ασκούσε διαλέγοντας τους εργάτες, τους υπαλλήλους, τους επικεφαλής και τους ειδικούς και τοποθετώντας τους στα διάφορα τμήματα, υπηρεσίες και εργαστήρια. Το εργοστάσιο ήταν ένα κράτος οργανωμένο δεσποτικά με τις εξουσίες όλες στα χέρια του ιδιοκτήτη ή του αντιπροσώπου του ιδιοκτήτη. Το σύνολο των κρατών που αποτελούν όλα αυτά τα καπιταλιστικά εργοστάσια ενώνονταν στο αστικό κράτος που κατόρθωνε την πειθαρχία και την υπακοή του πληθυσμού που δεν έχει τίποτα στην κατοχή του, δίνοντάς του μιαν αυταπάτη δύναμης και εξουσίας με το να τον καλεί κάθε πέντε ή εφτά χρόνια να εκλέξει αντιπροσώπους για το Κοινοβούλιο και τα δημοτικά και κοινοτικά Συμβούλια. Σήμερα με την εργατική κατάληψη, η δεσποτική εξουσία έγινε κομμάτια. Το δικαίωμα ψήφου για την εκλογή των βιομηχανικών στελεχών πέρασε στην εργατική τάξη. Κάθε εργοστάσιο έχει γίνει ένα παράνομο κράτος, μια προλεταριακή δημοκρατία που ζει μέρα με τη μέρα εξετάζοντας την έκβαση των γεγονότων. Αλλά, όσον αφορά το μέλλον αυτών των προλεταριακών δημοκρατιών βασίλευε ακόμη μια μεγάλη αβεβαιότητα, δεδομένου ότι οι αντίπαλες δυνάμεις δεν αποκαλύπτονται και δεν αφήνουν να καταλάβουμε τις πραγματικές τους προθέσεις, εντούτοις η διαπίστωση ότι αυτές οι δημοκρατίες «ζουν» έχει ασύλληπτη ιστορική σημασία και αξία. Η ζωή έχει τη δική της λογική και τη δική της εσωτερική δύναμη που ξεπερνά τη θέληση και τα καπρίτσια των μεμονωμένων ανθρώπων. Όσο αυτές οι προλεταριακές δημοκρατίες ζουν, τόσο θα βλέπουν να ξεφυτρώνουν μπροστά τους όλα τα προβλήματα που είναι χαρακτηριστικά μιας αυτόνομης κι ανεξάρτητης εξουσίας που ασκεί την κυριαρχία της πάνω σε ένα ορισμένο έδαφος. Έτσι μπήκε σε δοκιμή η πολιτική ικανότητα και η ικανότητα για επαναστατική πρωτοβουλία και δημιουργία της εργατικής τάξης. Το πρώτο πρόβλημα, το βασικό πρόβλημα που ακατάπαυστα παρουσιάζεται μπροστά στους πολίτες του εργοστασίου-κράτους είναι το πρόβλημα της στρατιωτικής άμυνας. Αυτό το πρόβλημα παρουσιάζεται για πρώτη φορά. Το Αστικό Κράτος δημιουργεί το στρατό πάνω σε τρία κοινωνικά στρώματα: την αστική τάξη, τη μικροαστική τάξη και τον εργαζόμενο λαό. Ο λαός δίνει τη μάζα των στρατιωτών, η μεγάλη αστική τάξη των ιδιοκτητών και η αριστοκρατία δίνουν τους ανώτερους αξιωματικούς και η μικρή αστική τάξη τους κατώτερους αξιωματικούς. Στον καπιταλιστικό στρατό λοιπόν επαναλαμβάνεται η ίδια οργάνωση που έχει το καπιταλιστικό εργοστάσιο, όπου η ιδιοκτήτρια τάξη ή η τάξη που την αντικαθιστά στα οικονομικά της συμφέροντα έχει τη λειτουργία της δεσποτικής διοίκησης, το προλεταριάτο είναι η παθητική μάζα για χειραγώγηση και η μικροαστική τάξη έχει τη λειτουργία της κατώτερης διοίκησης. Στο εργοστάσιο-δημοκρατία υπάρχει μια μονάχα τάξη, η τάξη του προλεταριάτου, η τάξη που έδινε την παθητική μάζα για χειραγώγηση στο στρατό και τη βιομηχανία. Αυτή η τάξη οφείλει να δημιουργήσει ένα στρατό διαρθρωμένο, οργανωμένο και πειθαρχημένο με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορέσει να αντισταθεί και να νικήσει τις αντίπαλες δυνάμεις. Οι εργάτες αναγκάστηκαν λοιπόν να δουν την άμυνα σαν γενικό καθήκον και μια τέτοια αντίληψη είναι σωστή. Αλλά έφτασαν όμως στο συμπέρασμα ότι αυτό το καθήκον, πρέπει να πραγματοποιηθεί άμεσα κι ενστικτώδικα απ' όλους, κι αυτό είναι λάθος. Η στρατιωτική άμυνα πρέπει να οργανωθεί σε ένα ειδικό σώμα που θα έχει τις εξουσίες του και τις αρμοδιότητές του. Η ιδέα της ιεραρχίας δεν έχει πια κανένα λόγο ύπαρξης μέσα σ' αυτούς τους μηχανισμούς αφού «υπάρχει μια μονάχα τάξη». Αυτοί οι σχηματισμοί δεν πρέπει να είναι περιορισμένοι στους στόχους τους, αφού η ιδέα της άμυνας μπορεί να μεταβληθεί από τη μια στιγμή στην άλλη και να γίνει επιθετική ιδέα και ιδέα για στρατιωτική πρωτοβουλία. Το πρόβλημα αυτό της στρατιωτικής πρωτοβουλίας συνδέεται με το εξής ερώτημα: Άραγε το σύνολο των προλεταριακών δημοκρατιών που αποτελούν τα διάφορα εργοστάσια που έχουν καταλάβει οι εργάτες δεν θα μπορούσαν να οδηγηθούν αναγκαστικά -εξαιτίας της εσωτερικής διαλεκτικής της ιστορικής τους ανάπτυξης- στο να ομοσπονδιοποιηθούν, να οργανωθούν με ενιαίο τρόπο και να αντιτάξουν στην κεντρική εξουσία του αστικού κράτους τη δική τους κεντρική εξουσία; Το πρόβλημα της οικοδόμησης των Σοβιέτ στην πόλη μπαίνει σήμερα με συγκεκριμένο τρόπο μπροστά στην εργατική τάξη. Αν μάλιστα αυτό γεννιέται τώρα, τότε πρέπει να έχει στη διάθεσή του μια ένοπλη δύναμη, που μπορούν και πρέπει να δώσουν οι σχηματισμοί των εργοστασίων -σχηματισμοί που συγκροτήθηκαν και διοικούνται κανονικά και με τρόπο ώστε να μπορούν διά μέσου των λειτουργιών της διοίκησής τους να αναμιχθούν και να συγκροτήσουν μια πολιτοφυλακή. Αλλά και η δημιουργία των στρατιωτικών πυρήνων στα εργοστάσια βάζει με τη σειρά του το πρόβλημα των Σοβιέτ, αφού η άμυνα δεν μπορεί να περιοριστεί και πρέπει να βαδίσει σύμφωνα με τη δική της λογική.
Αυτά τα προβλήματα πρέπει να συζητάνε σήμερα οι εργάτες στα εργοστάσια και στις γενικές συνελεύσεις που είναι τα όργανα εξουσίας και κυριαρχίας των προλεταριακών δημοκρατιών των εργοστασίων. Η προπαγανδιστική δουλειά καθώς και η προπαρασκευαστική δουλειά για την εκλογή των εργατικών αντιπροσώπων πρέπει να γίνει με τρόπο που σε μια ορισμένη στιγμή - όταν η εξέλιξη των γεγονότων θα έχει οδηγήσει την ιστορία μέσα σ' ένα ευνοϊκό κλίμα όπου ωριμάζουν τα καινούρια πρωτότυπα γεγονότα - από κάθε εργοστάσιο ή ομάδα εργοστασίων να αναβλύσουν οι διαρθρώσεις της εξουσίας του αγωνιζόμενου για τη χειραφέτησή του προλεταριάτου. Ακόμα και για την ίδια την επαναστατική δημιουργία, όπως είναι η δημιουργία της ένοπλης δύναμης, αξίζουν οι ίδιες παρατηρήσεις. Μέσα στο αστικό κράτος οι αρμοδιότητες της ανώτερης διοίκησης (όπως η κυβέρνηση) είναι στα χέρια των καπιταλιστών ή της ανώτερης κοινωνικής τάξης που συνδέεται με τους ιδιοκτήτες με οικονομικά συμφέροντα. Τα κατώτερα πόστα, όπως η ιδιότητα των βουλευτών, την αφήνουν στα χέρια της μικροαστικής τάξης, που οικονομικά και ηθικά εξαρτάται από τους καπιταλιστές. Η μάζα του εργαζόμενου λαού τέλος, μανουβράρεται έτσι πολιτικά ώστε να εξυπηρετούνται τα υλικά συμφέροντα των ιδιοκτητών και οι ιδεολογικές φιλοδοξίες των μικροαστών. Για να διατηρηθεί άθικτη αυτή η ιεράρχηση των τάξεων το σύνταγμα θεωρεί παράνομη την ανάθεση συγκεκριμένης εντολής στους βουλευτές: Η αστική τάξη υπολογίζει στη δύναμη του περιβάλλοντος και στην υπόδειξη της δυνατότητας να ικανοποιήσουν τις προσωπικές τους φιλοδοξίες προκειμένου να διαφθείρει τους βουλευτές, όπως και τους εργάτες, εφόσον όμως αυτοί θα είναι συνδεδεμένοι με μια ορισμένη εντολή. Κατά τη διαμόρφωση της προλεταριακής κεντρικής εξουσίας όλες αυτές οι συνθήκες έχουν αλλάξει: υπάρχει μια μονάχα τάξη που εκλέγει τους αντιπροσώπους της διαλέγοντάς τους από τους κόλπους της, όντας το εργοστάσιο εκλογικό σώμα και εφόσον ισχύει η αρχή της συγκεκριμένης εντολής. Αυτό όμως σημαίνει ότι οι ιεραρχίες έγιναν κομμάτια κι ότι η συγκρότηση της εργατικής εξουσίας θεμελιώνεται πάνω σε βάσεις καθαρά βιομηχανικές και διαχειριστικές: οι αναρχικοί θα έπρεπε να είναι οι πιο ευχαριστημένοι από μια τέτοια οργάνωση της εξουσίας, αφού οι ιδέες τους έρχονται να πραγματοποιηθούν με τρόπο συγκεκριμένο.
Σήμερα, την Κόκκινη Κυριακή των εργατών μεταλλουργών, πρέπει να συγκροτηθεί από τους ίδιους τους εργάτες το πρώτο ιστορικό κύτταρο της προλεταριακής επανάστασης, που αναβλύζει από τη γενική κατάσταση με την ακαταγώνιστη δύναμη των φυσικών φαινομένων.
(Ανυπόγραφο, στην Πεδεμοντέζικη έκδοση του «Αβάντι», φ. 5 Σεπτέμβρη 1919)
Α.ΓΚΡΑΜΣΙ - ΤΑ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ - Τόμος Δ΄ - Εκδόσεις ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ
Εισαγωγή-Μετάφραση-Σχόλια: Θάνος Παπαδόπουλος
Τυπώθηκε τον Απρίλη του 1985 για λογαριασμό των εκδόσεων «Στοχαστής»
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου