Πογκρόμ

Πορεία Μαύρων Εκατονταρχιών στην Οδησσό (1905)

Στις 21 Οκτώβρη το Σοβιέτ ανακοίνωσε ότι σε δύο μέρες, στις 23 του μηνός, θα οργανώσει ένα επίσημο μνημόσυνο των εργατών που δολοφονήθηκαν κατά τη διάρκεια της απεργίας (10-19 Οκτώβρη 1905). Στις 22 Οκτώβρη μαθεύτηκε ότι η χωροφυλακή του Τρεπόφ σκόπευε να ματοκυλίσει τη διαδήλωση και ότι η Οχράνα, η μυστική αστυνομία του Τσάρου, σχεδίαζε ένα πογκρόμ εναντίον των Εβραίων. Πογκρόμ είχαν ξεσπάσει ήδη σε άλλες πόλεις.

Ο Τρότσκι πρότεινε στο Σοβιέτ την εξής απόφαση: 

Το πογκρόμ ενάντια στους Εβραίους και οι διωγμοί των διανοούμενων και των εργατών από τις Μαύρες Εκατονταρχίες με τη συνεργασία της ένοπλης και της μυστικής αστυνομίας, που ξεσπάνε σε όλη τη Ρωσία συνιστούν μια νέα επίθεση σε όλες τις κοινωνικές ομάδες που παλεύουν για την ελευθερία. Γι' αυτό το λόγο, το Συμβούλιο των Εργατών Αντιπροσώπων παίρνει την αμετάκλητη απόφαση ότι το ρώσικο προλεταριάτο θα απαντήσει με κάθε διαθέσιμο μέσο σε κάθε απόπειρα των Μαύρων Εκατονταρχιών και αυτών που τις ενθαρρύνουν να πάρουν το μονοπάτι της βίας, του φόνου και της ληστείας με σκοπό να σταματήσουν τη μεγάλη και αποφασιστική πορεία του προς την ελευθερία.

Ο αρχηγός της χωροφυλακής Αλεξάντερ Τρεπόφ

Ο Τρότσκι χρειάστηκε να διδάξει το Σοβιέτ και τους εργάτες πώς να υποχωρούν. Τη νύχτα της 22 Οκτώβρη, ο Τρότσκι επιχειρηματολόγησε στο Σοβιέτ υπέρ της ακύρωσης του μνημόσυνου, προτείνοντας την εξής απόφαση:

Το Σοβιέτ αποφασίζει: το προλεταριάτο της Πετρούπολης θα ριχτεί στην ύστατη μάχη με την τσαρική κυβέρνηση όχι τη μέρα που θα επιλέξει ο Τρεπόφ αλλά τη μέρα που το οργανωμένο και οπλισμένο προλεταριάτο θα θεωρήσει κατάλληλη. Γι' αυτό το Συμβούλιο των Αντιπροσώπων αποφασίζει να αντικαταστήσει την καθιερωμένη νεκρική πομπή με μεγάλες συγκεντρώσεις στη μνήμη των θυμάτων σε κάθε γειτονιά.

Αυτή η απόφαση ωστόσο δεν σταμάτησε την εξάπλωση των πογκρόμ σε όλη τη χώρα. Ο Τρότσκι έγραψε:

Εκατό πόλεις και κωμοπόλεις της Ρωσίας  μετατράπηκαν σε κόλαση. Ένα σύννεφο καπνού υψώνονταν προς τον ήλιο. Πυρκαγιές έκαιγαν δρόμους ολόκληρους με τα σπίτια και τους κατοίκους τους. Αυτή ήταν η εκδίκηση της παλιάς τάξης πραγμάτων για την ταπείνωση που είχε υποστεί.

Στρατολόγησε τα οπλισμένα στίφη της από κάθε δρομάκι, από κάθε τρώγλη. Εδώ μπορούσες να βρεις το μικρομαγαζάτορα και το ζητιάνο, τον ταβερνιάρη και τους μόνιμους θαμώνες του, τον επιστάτη και το σπιούνο της αστυνομίας, τον επαγγελματία κλέφτη και τον ερασιτέχνη διαρρήκτη, το μικροβιοτέχνη και τον μπράβο του μπουρδέλου, τον πεινασμένο και ανίδεο μουζίκο και τον πρώην αγρότη που τώρα είχε κουφαθεί από το βρυχηθμό των μηχανών. Η θυμωμένη φτώχεια, η απελπιστική άγνοια, η ακόλαστη διαφθορά, τέθηκαν κάτω από τις διαταγές του συμφέροντος των προνομιούχων και της ακυβερνησίας της κυρίαρχης τάξης.

Αυτοί οι άνθρωποι είχαν τις πρώτες εμπειρίες της δράσης στο πεζοδρόμιο κατά τη διάρκεια των λεγόμενων πατριωτικών διαδηλώσεων στις αρχές του ρωσοϊαπωνικού πολέμου (8 Φεβρουαρίου 1904 – 5 Σεπτεμβρίου 1905). Τότε έγιναν γνωστά τα σύμβολά τους: το πορτραίτο του Τσάρου, ένα μπουκάλι βότκα, η τρίχρωμη σημαία. Από τότε, η οργάνωση των σκουπιδιών της κοινωνίας είχε προχωρήσει σε γιγαντιαία κλίμακα. Παρόλο που η μάζα των πογκρομιστών (αν η λέξη μάζα είναι ο κατάλληλος όρος) παρέμεινε λίγο ως πολύ ανοργάνωτη, ο πυρήνας της ήταν πάντα πειθαρχημένος και οργανωμένος παραστρατιωτικά, λάμβανε τις διαταγές και τα συνθηματικά του από ψηλά και όριζε τη στιγμή και την κλίμακα των δολοφονικών του επιχειρήσεων. Ο Κομισάροφ, ένας αξιωματικός της αστυνομίας, δήλωσε: "Κάθε πογκρόμ μπορεί να οργανωθεί με 10 ή με 10.000 ανθρώπους, όπως επιθυμείτε".

Στα όργια του Μαύρου Οκτώβρη -μπροστά του η Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου μοιάζει με παιδικό θέατρο- σε 100 πόλεις, 3.500 με 4.000 δολοφονήθηκαν και γύρω στις 10.000 τραυματίστηκαν βαριά.

Τόνυ Κλιφ, Τρότσκι / 1879-1917 / Προς τον Οκτώβρη - Εκδόσεις μαρξιστικό βιβλιοπωλείο