Ανατομία μιας επανάστασης μέσα από την τέχνη

"Τα παιδιά της Συρίας σε διασταυρωμένα πυρά" Αμρ Φαχέντ


Καθώς ο πόλεμος μπαίνει στον πέμπτο χρόνο του, εκατομμύρια σπίτια έχουν καταστραφεί και σχεδόν ο μισός πληθυσμός έχει εκτοπιστεί. Εκατοντάδες χιλιάδες νεκροί και τραυματίες -το σύνολο του πληθυσμού στενάζει κάτω από τον πόλεμο.

Πολλοί απ' αυτούς που έφυγαν από τη χώρα κάνουν ό,τι μπορούν για να παραμείνουν κομμάτι αυτού που κάποτε ήταν το σπίτι τους, μέσα από την τέχνη, τη φωτογραφία και με όποιον άλλο τρόπο τους βοηθάει να νιώθουνε δεμένοι στο σκοπό τους. 


Κατά τη διάρκεια του Συριακού εμφυλίου πολέμου, άλλαξε ριζικά το ύφος αρκετών Συρίων καλλιτεχνών. Στο έργο τους κυριαρχεί όσο ποτέ η έκφραση του πόνου και της απόγνωσης που επικρατεί στη χώρα τους.

Το έργο τους περιλήφθηκε σε πολλές διεθνείς εκθέσεις.

Το Al Jazeera μίλησε με τέσσερις Σύριους καλλιτέχνες που βρισκότανε στη Συρία όταν ξέσπασε ο πόλεμος το 2011. Μας εξήγησαν πόσο δραματικά επηρέασε ο πόλεμος το έργο τους αλλά και την ίδια τους τη ζωή.


Βισάμ αλ Τζαζαϊρί, 24, Αττάλεια, Τουρκία

Είχα μόλις αποφοιτήσει από τη Σχολή Καλών Τεχνών της Σόφιας στη Βουλγαρία, όταν ξέσπασε η επανάσταση. Απ' το ξεκίνημα της Αραβικής Άνοιξης προσπάθησα να εστιάσω το έργο στις επαναστάσεις που λάβαιναν χώρα σ' όλο τον Αραβικό Κόσμο ελπίζοντας πως θα είναι κομμάτι μιας ειρηνικής μετάβασης προς την ελευθερία.

Ήμουν 10 ετών όταν πρωτοξεκίνησα τις σπουδές μου στο Κέντρο Καλλιτεχνικών Σπουδών Αδάμ Ισμαήλ στη Δαμασκό. Ήταν πάντα όνειρο μου και πάθος μου να γίνω καλλιτέχνης. 

Ένιωσα σαν η τέχνη μου να απέκτησε νόημα μετά το ξέσπασμα της επανάστασης, σε σύνδεση με τους αγώνες των ανθρώπων και περνώντας το μήνυμά τους στον κόσμο με ειρηνικά μέσα.

Το έργο μου βασικά προσθέτει ένα περιεχόμενο στον καθημερινό πόνο που υφίστανται οι Σύριοι, γιατί ο πόνος είναι αυτό που με εμπνέει.

Η τέχνη μου είναι ο καθένας ανεξάρτητα από την πολιτική του ένταξη.

Το μήνυμα μου στον κόσμο είναι ότι οι Σύριοι είναι καταπιεσμένοι, ότι οι Σύριοι δεν θέλουν να πεθάνουν. Αυτός ο πόλεμος συμβαίνει γιατί οι Σύριοι θέλουν ένα καλύτερο μέλλον.


"Οι χορεύτριες και ο δικτάτορας" Βισάμ αλ Τζαζαϊρί


Σουάντ αλ Τζούντι, 53, Βηρυτός, Λίβανος

Βρισκόμουν στη Δαμασκό όταν άρχισε ο κόσμος να ξεσηκώνεται το Μάρτη του 2011. Ζούσα μία κανονική ζωή με την οικογένειά μου. Δίδασκα επίσης τέχνη σε άτομα με ειδικές ανάγκες. Συμμετείχα σε εκθέσεις και κάποιες φορές εθελοντικά σε σεμινάρια. Έφυγα από τη Συρία με την οικογένειά μου τον Ιούνη του 2012.

Πάντα είχα ένα πάθος για την τέχνη. Όλα ξεκίνησαν στο γυμνάσιο στη Χομς, που οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές μου θαυμάζανε τους πίνακές μου και το ταλέντο μου. Από τότε, πάντα ήθελα να γίνω ένας σπουδαίος καλλιτέχνης όταν μεγαλώσω.

Πριν το Μάρτη του 2011 οι ζωγραφιές μου απεικόνιζαν τον έρωτα, τη χαρά, τη φύση, την παλιά πόλη της Χομς και της Δαμασκού, πορτραίτα μελών της οικογένειας, οποιοδήποτε συναίσθημα ήθελα να αποτυπώσω.

Τώρα έχει γίνει δύσκολο για μένα να ζωγραφίζω, πολλές φορές πιέζω τον εαυτό μου, κι αν ξεκινήσω με κάτι χαρούμενο και πολύχρωμο, όπως λουλούδια, δεν μπορώ να το τελειώσω.

Η παλέτα ήτανε σκοτεινή, τώρα ακόμη σκοτεινότερη και μελαγχολική. Είμαι βαθιά θλιμμένος και πληγωμένος γιατί πολλές ζωές χαθήκαν και χάνονται κάθε μέρα, άνδρες νεκροί, γυναίκες και παιδιά, κτήρια καταστρέφονται απ' τους βομβαρδισμούς.

Όλες αυτές οι εικόνες με αναγκάζουνε να ζωγραφίζω διαφορετικά, με οργή και θλίψη, σπάνια προσπαθώ να βάλω πινελιές φωτός και ελπίδας.

Για κάποιο καιρό δεν ζωγράφιζα τίποτα, κι όταν έφτιαχνα κάτι αυτό αντανακλούσε την καταστροφή και την απόγνωση στη Συρία.

Το Χόμς όπου μεγάλωσα μέχρι τα εφηβικά μου χρόνια, ήταν το κύριο θέμα της ζωγραφικής μου. Δυστυχώς, το μεγαλύτερο κομμάτι του Παλιού Χομς είναι ερείπια τώρα, μακάρι να το είχα επισκεφτεί και ζωγραφίσει περισσότερο. Ελπίζω η τέχνη μου να είναι έμπνευση για τον καθένα να κάνει ό,τι μπορεί για να σταματήσει τον πόλεμο και το λουτρό αίματος που έχει γίνει η Συρία.


"Ματίς" Ταμάμ Αζάμ

Ταμάμ Αζάμ, 35, Ντουμπάι, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα

Εγκατέλειψα τη Συρία εφτά μήνες μετά το ξέσπασμα της επανάστασης το 2011. Πριν φύγω δούλευα μια συλλογή που λεγόταν "Πλυντήριο". Ρούχα που κρέμονται που κρέμονται από ένα σκοινί όπως κρέμονται οι αναμνήσεις μας. Αυτή ήταν η κεντρική ιδέα.

Η τέχνη ήταν το παιδικό μου όνειρο, και παραμένει όνειρο, δεν τελειώνει.

Ο πόλεμος δεν άλλαξε μόνο τη φυσιογνωμία του έργου μου, άλλαξα όπως όλοι ιδέες, γνώμες, αντιλήψεις για τον κόσμο που άλλαζε.

Το έργο άλλαξε γιατί άφησα το ατελιέ μου στη Δαμασκό, αλλά μέρος, κι εδώ είναι όλα καινούρια για μένα. Έπρεπε να ξεσυνηθίσω τα παλιότερα εργαλεία της δουλειάς μου, να εξοικειωθώ με τα καινούρια.

Οι ιδέες μου προέρχονται από τα βιώματά μου. Η έμπνευση; Δεν ξέρω. Πιστεύω στη σκληρή δουλειά. Την τέχνη μου θα ήθελα να την απευθύνω στους φιλόδοξους καλλιτέχνες, που θέλουν να φτάσουν στην κορυφή.


"Οι πληγές μας θα γίνουν λουλούδια" -Σουάντ αλ Τζούντι

Αμρ Φαχέντ, 33, ας-Σουέιντα, Συρία

Ήμουν στη Συριά όταν ξεκίνησε η επανάσταση, μόλις είχα τελειώσει μια έκθεση με θέμα τη Δαμασκό. 

Φυσικά ήταν το όνειρό να γίνω καλλιτέχνης από παιδί. Παρόλο που γεννήθηκα στο Ντουμπάι, κι έζησα κάποιο καιρό εκεί πέρα, πάντα ήθελα να γυρίσω στη Συρία και να σπουδάσω εκεί Καλές Τέχνες.

Έτσι γύρισα το 2000 και πήρα πτυχίο της γλυπτικής το 2007. Παρότι οι σπουδές μου ήταν πάνω στη γλυπτική, πάντα μου άρεσε η τέχνη και η φωτογραφία. Άρχισα να δουλεύω σε δύο θέματα, τις γυναίκες και τη Δαμασκό.

Αλλά το πρώτο έργο ήταν η Δαμασκός -και με την ευκαιρία θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Ταλάλ Μοάλα που ήταν ο δάσκαλός μου όλ' αυτά τα χρόνια.

Η επανάσταση από το ξεκίνημά της εξαπλώθηκε με τρομακτική ταχύτητα. Η επανάσταση μού δίδαξε πώς να νιώθω ελεύθερος σαν άνθρωπος και να εκφράζομαι ελεύθερα μέσα απ' την τέχνη μου. 

Εικονογράφησα τη χώρα μου, τους ανθρώπους της και τα παιδιά της τα εκτοπισμένα σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. 

Το 2012 ταξίδεψα στο Ντουμπάι, αλλά συνέχισα να κάνω έργα -στρεφόμενος αργότερα σχεδόν αποκλειστικά στα παιδιά των στρατοπέδων συγκέντρωσης.

Τότε συνειδητοποίησα ότι έπρεπε να βρίσκομαι δίπλα στα παιδιά που ζωγράφιζα, γι' αυτό αποφάσισα να γυρίσω στη Συρία. Τελευταία δουλεύω ένα πρότζεκτ για τα παιδιά της Συρίας με τίτλο με τίτλο "Τα παιδιά της Συρίας σε διασταυρωμένα πυρά". Ήθελα να αναπαραστήσω τη θλίψη στα μάτια τους για να τη βλέπει ο κόσμος μέσα από την τέχνη μου.

Η έμπνευσή μου πηγάζει από το κοίταγμα στα μάτια τους -μια ματιά που είναι μαζί χαρά και λύπη- ένας παράξενος συνδυασμός αντιφατικών συναισθημάτων, αλλά έτσι το βλέπω.

Θέλω να δείξω αυτή την εικόνα στον κόσμο, θέλω ο κόσμος να ξέρει τι κακό προξενούν τέτοια εγκλήματα σ' αυτά τα παιδιά.

"Ο άγγελος του στρατοπέδου συγκέντρωσης" Αμρ Φαχέντ
 

Σχόλια