του Κρις Χάρμαν
Υπάρχει
μια απλή εξήγηση για το τι προκάλεσε
την κρίση – η απληστία αυτών που έχουν
λεφτά να βγάλουν περισσότερα λεφτά.
Αυτή δεν είναι μια εξήγηση που δίνουμε
μόνον εμείς που πάντα ήμασταν αντίθετοι
στον καπιταλισμό. Την ίδια εξήγηση
δίνουν και κάποιοι απ’ τους πιο ένθερμους
υποστηριχτές του. Ο Τζων Μακ Κέιν κατηγορεί
τους «κερδοσκόπους και τα αντισταθμιστικά
κεφάλαια» που «έχουν μετατρέψει την
αγορά μας σε καζίνο». Το Daily
Express, ιδιοκτησία ενός
εκατομμυριούχου πορνογράφου, αποκηρύσσει
τις «υπερβολές του Λονδίνου» και τις
«κομπίνες» που «καταστρέφουνε τη
Βρετανία». Ο πρώην κορυφαίος οικονομολόγος
του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου
Ραγκουράμ Ρατζάν ρίχνει το φταίξιμο
στα τεράστια μπόνους που δίνονται στις
τράπεζες. Ο Μάρτιν Γουλφ, αρχισυντάκτης
των Financial Times του
Λονδίνου και που μόλις πριν τρία χρόνια
είχε γράψει ένα βιβλίο που λεγόταν Γιατί
η Παγκοσμιοποίηση Δουλεύει, κατηγορεί
τις τράπεζες για «ανευθυνότητα».
Ο
καταστρεπτικός ρόλος της χρηματαγοράς
υπήρξε αρκετά απλός. Στο κυνήγι του
κέρδους όργωσε τον πλανήτη ψάχνοντας
για ευκαιρίες να δανείσει χρήματα ώστε
να αποκομίσει τεράστια ποσά σε επιτόκια,
επιχειρώντας να κερδοσκοπήσει, και να
σαρώσει το χρέος θέτοντας υπό επιτήρηση
επιχειρήσεις και ιδιωτικοποιήσεις. Τις
δεκαετίες του 1970 και του 1980 αυτό
εστιάζονταν στις φτωχότερες χώρες του
κόσμου –με παροχή μεγάλων δανείων με
υψηλά επιτόκια που για να ανταποκριθούν
στις αποπληρωμές υποχρεώθηκαν να
δανειστούν περισσότερα με ακόμα υψηλότερα
επιτόκια. Όταν αυτές οι χώρες απέκτησαν
τεράστιο πρόβλημα, οι κυβερνήσεις των
ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Ευρωπαϊκής
Ένωσης έστελναν το ΔΝΤ για να τις φέρει
στον ίδιο δρόμο, υποχρεώνοντάς τες ν’
ανοίξουν τις αγορές τους σε «επιχειρηματικούς
κολοσσούς» της Δύσης, να ξεπουλήσουν
σ’ αυτούς τη βιομηχανία τους, να
ιδιωτικοποιήσουν την υγεία και να
αναγκάσουν τους πιο φτωχούς γονείς να
πληρώνουν για την εκπαίδευση των παιδιών
τους. Υπήρχαν όμως και όρια στο πόσο
μπορούσαν να στύψουν αυτές τις χώρες,
ακριβώς επειδή ήταν ήδη πολύ φτωχές.
Βαθμιαία η χρηματαγορά έστρεψε την
προσοχή της στις πλουσιότερες χώρες –
και συγκεκριμένα στα κέρδη που μπορούσαν
να αποκομίσουν μέσω της κερδοσκοπίας
στα χρηματιστήρια, στην εμπορικές
ιδιοκτησίες, στα εμπορεύματα σαν το
πετρέλαιο, στα συνταξιοδοτικά ταμεία
και, πάνω απ’ όλα, στα ακίνητα.
Τα
ποσά που έβγαιναν από τέτοιους δανεισμούς
πολλές φορές ήταν θεαματικά – τόσο
θεαματικά που τα χαρτιά που περιείχαν
τις υποσχέσεις εξόφλησης των καταχρεωμένων
απέκτησαν μεγάλη αξία. Όμιλοι πλούσιων
ανθρώπων θα βάζαν από μερικά εκατομμύρια
σε αντισταθμιστικά κεφάλαια για να
μπουν στο παιχνίδι. Μια ολόκληρη
βιομηχανία με εκατοντάδες χιλιάδες
εργαζόμενους από κάθε μεριά του πλανήτη
αναπτύχθηκε γύρω απ’ αυτές τις συμφωνίες.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου