Η Ιστορία του "Gay Pride"

     Η Ημέρα Απελευθέρωσης της Κρίστοφερ Στριτ

     Τα ξημερώματα του Σαββάτου, 28 Ιουνίου 1969 λεσβίες, ομοφυλόφιλοι, αμφιφυλόφιλοι και διαφυλικοί  προχωρούν σε μαχητικές διαδηλώσεις μετά από έφοδο της αστυνομίας στο γκέι μπαρ Στόουνγουολ. Οι διαδηλώσεις και οι πορείες που ακολούθησαν τις επόμενες νύχτες αποτέλεσαν συνάμα ορόσημο στην ιστορία των κινημάτων διεκδικήσεων των ΛΟΑΤ δικαιωμάτων και ώθηση για τη διοργάνωση διαδηλώσεων υπερηφάνειας σε μια ευρύτερη κοινωνική κλίμακα.

    Στις 2 Νοεμβρίου του 1969, ο Κρεγκ Ρόντγουελ με το σύντροφό του Φρεντ Σέρτζαντ, η Έλλεν Μπρόιντυ και η Λίντα Ρόντς προτείναν η πρώτη πορεία ομοφυλόφιλης υπερηφάνειας να γίνει στη Νέα Υόρκη με αφορμή την απόφαση του Ανατολικού Τοπικού Συνεδρίου των Ομοφυλόφιλων Οργανώσεων που είχε διεξαχθεί πρόσφατα στη Φιλαδέλφεια.

       «Προτείνουμε τη διεξαγωγή κάθε χρόνο το τελευταίο Σάββατο του Ιούνη πορείας μνήμης στη Νέα Υόρκη προς τιμή των αυθόρμητων διαδηλώσεων της Κρίστοφερ Στριτ με την ονομασία ΗΜΕΡΑ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΤΟΦΕΡ ΣΤΡΙΤ. Κανένας ηλικιακός ή ενδυματολογικός περιορισμός δε θα υπάρχει στις διαδηλώσεις αυτές».

     Η Ημέρα Απελευθέρωσης της Κρίστοφερ Στρίτ της 28^ης Ιούνη του 1970 σηματοδότησε την πρώτη επέτειο της εξέγερσης του Στόουνγουολ, με την πρώτη συγκέντρωση και περέλαση Ομοφυλόφιλης Υπερηφάνειας στην ιστορία των ΗΠΑ, που κάλυπτε 51 οικοδομικά τετράγωνα, φτάνοντας μέχρι το Σέντραλ Παρκ. Η πορεία διήρκεσε το μισό της προγραμματισμένης ώρας αφενός λόγω του ασυγκράτητου ενθουσιασμού που επικρατούσε αφετέρου και κυρίως λόγω της νευρικότητας που προκαλούσε στους διαδηλωτές το πρωτόγνωρο συναίσθημα να περπατάς στους δρόμους κρατώντας πανό και πλακάτ αιτημάτων για την ομοφυλόφιλη απελευθέρωση.

Η Δυναμική του Ομοφυλόφιλου Κινήματος Απελευθέρωσης

    Ήταν αυτές τις τελευταίες μέρες του Ιούνη του 1970 που το ομοφυλοφιλικό κίνημα επεκτάθηκε γρήγορα και σ’ άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας, το Σαν Φρανσίσκο το Σικάγο, και το Λος Άντζελες, ενώ την επόμενη χρονιά εξαπλώθηκε, ακόμη και πέρα απ’ τα σύνορα των ΗΠΑ, φτάνοντας από Βοστώνη, Ντάλλας, Μιλγουόκι, Ουάσινγκτον, Μαϊάμι, Φιλαδέλφεια και Σαν Φρανσίσκο μέχρι Παρίσι, Λονδίνο, Στοκχόλμη και Δυτικό Βερολίνο.

    Ενδεικτική της τεράστιας αφύπνισης του ομοφυλοφιλικού κινήματος ήταν πέρα απ’ την ένταση των αιτημάτων, ήταν ότι παντού ξεφύτρωναν νέες ομάδες ομοφυλόφιλων. Όπως παρατήρησε αργότερα ο Κάμενυ, ένας γκέι ακτιβιστής της δεκαετίας του 1950:

      «Την εποχή του Στόουνγουολ υπήρχαν 50-60 ομάδες σ’ όλη τη χώρα. Τον επόμενο χρόνο τουλάχιστον 1500 και τον αμέσως επόμενο 2500».

Απ’ την «Απελευθέρωση» στην «Υπερηφάνεια»

    Τη δεκαετία του 1980 έγινε η μεγάλη πολιτιστική στροφή στις εκδηλώσεις μνήμης της Εξέγερσης του Στόουνγουολ. Τις προηγούμενες, χαλαρές οργανωτικά και δυναμικές σε επίπεδο διεκδικήσεων, εκδηλώσεις διαδέχθηκαν οι πιο άρτια οργανωμένες παρελάσεις με τη συμμετοχή όλο και λιγότερων ριζοσπαστικών στοιχείων του ομοφυλοφιλικού κινήματος. Οι πορείες αρχίσαν σιγά-σιγά ν’ αποβάλλουν τον όρο «Απελευθέρωση» και «Ελευθερία» απ’ τ’ όνομά τους, υπό την πίεση των πιο συντηρητικών μελών της κοινότητας, που αντικαταστάθηκαν με τη φιλοσοφία της «Ομοφυλόφιλης Υπερηφάνειας» ή σκέτο «Υπερηφάνειας». Το ελληνικό λάμδα και το ροζ τρίγωνο, που ήταν σύμβολα του Μετώπου Απελευθέρωσης των Ομοφυλόφιλων κρατήθηκαν σα συμβολική συνέχεια του προηγούμενων πιο ριζοσπαστικών εκδηλώσεων. Το ροζ τρίγωνο αποτέλεσε και την έμπνευση του πρώτου μνημείου ομοφυλόφιλων στο Άμστερνταμ, που στήθηκε στη μνήμη όλων των ανδρών και γυναικών ομοφυλόφιλων που διώχθηκαν, βασανίστηκαν ή εκτελέστηκαν, από τους Ναζί λόγω της σεξουαλικότητάς τους.

    Ο μήνας Ιούνιος επιλέχθηκε ως μήνας ΛΟΑΤ Υπερηφάνειας από τη «Μητέρα του Πράιντ» , Μπρέντα Χάουαρντ. Αυτή μαζί με το Ρόμπερτ Μάρτιν (γνωστό και ως «Ντόνι δε Πανκ»)  και τον Κρεγκ Σκουνμέικερ ευθύνεται κατά βάση για τη διεθνή αναγνώριση του όρου «Πράιντ». Τα τελευταία χρόνια πέντε φορές πρόεδρος των ΗΠΑ ανακήρυξε τον Ιούνιο «Μήνα Υπερηφάνειας»: ο Μπιλ Κλίντον το 2000 («Μήνα Γκέι και Λεσβιακής Υπερηφάνειας») και ο Μπαράκ Ομπάμα («Μήνα Λεσβιακής, Γκέι, Αμφιφυλόφιλης και Τρανς Υπερηφάνειας») το 2009-10-11-12.

Η κριτική εκ των έσω και οι αναδιπλώσεις των συντηρητικών

    Στο ειδικό queer τεύχος του περιοδικού Stranger το 1999 ο ανοιχτά ομοφυλόφιλος εκδότης και αρθρογράφος Νταν Σάβατζ, βάζοντας το ζήτημα της σημασίας του Πράιντ τα τελευταία 30 χρόνια, εξηγεί πως η έντονη εμπορευματοποίηση και απο-πολιτικοποίησή του οδήγησε στη δημιουργία μιας εναλλακτικής Ημέρας της Κρίστοφερ Στρίτ, της περίφημης Κροϊζμπέργκερ ΗΚΣ, απ’ όπου απουσιάζουν οι εκπρόσωποι κομμάτων και η πληθώρα των χορηγών.

   Τον Ιούνιο του 2010 η Αμερικανίδα φιλόσοφος Τζούντιθ Μπάτλερ αρνήθηκε το «Βραβείο Πολιτικού Θάρρους» της «Παρέλασης Ημέρας της Κρίστοφερ Στρίτ» του Βερολίνου λέγοντας ότι λυπάται που αυτή η παρέλαση έγινε τόσο εμπορική και τόσο αδιάφορη απέναντι στο πρόβλημα του ρατσισμού και των διακρίσεων που αντιμετωπίζουν οι ομοφυλόφιλοι και τρανς μετανάστες, σε τέτοιο σήμειο που, μάλιστα ακόμα και οι διοργανωτές της προωθούν ανοιχτά το ρατσισμό.

   Υπάρχει επίσης, μια ριζοσπαστική κίνηση, που ονομάζεται Ομοφυλόφιλη Ντροπή και αντιτίθεται στην αφομοίωση των ΛΟΑΤ ατόμων από την κυρίαρχη, ετεροκανονική κοινωνία, την εμπορευματοποίηση της μη-ομοφυλόφιλης κουλτούρας και ταυτότητας και πιο συγκεκριμένα την υπερ-εμπορευματοποίηση του Pride.

    To Straight Pride είναι ένα σλόγκαν των υπερ-συντηρητικών ή οπισθοδρομικών κοινωνικών δυνάμεων, που αντιγράφει την ιδέα του Gay Pride, τοποθετώντας αντιπαραθετικά την ομοφυλόφιλη και ετεροφυλόφιλη σεξουαλικότητα, με σκοπό να προβάλλει ως «διεκδικήσεις» κάποιων ετεροφυλόφιλων ατόμων τις διακρίσεις απέναντι στα ομοφυλόφιλα άτομα.

    Οι «ανησυχίες» αυτές εκφράστηκαν μάλιστα σε καναδυό περιπτώσεις από σημαντικούς θεσμικούς παράγοντες. Συγκεκριμένα, το 2008 η βασίλισσα Σοφία της Ισπανίας εξέφρασε για πρώτη φορά ανοιχτά την αποδοκιμασία της για τις εκδηλώσεις του Gay Pride και αναρωτήθηκε τι θα συνέβαινε σε περίπτωση που βγαίναν για τους ίδιους λόγους(!) και οι ετεροφυλόφιλοι στους δρόμους της Μαδρίτης. Τον Αύγουστο του 2011, ο Κάρλος Απολινάριο, γερουσιαστής του Σάο Πάολο, άνοιξε λογαριασμό για τη χρηματοδότηση μιας «Ημέρας Ετεροφυλόφιλης Υπερηφάνειας», κάτι που τελικά δεν έγινε.

Γκέι Πράιντ