Οι οικονομολόγοι θεώρησαν αξίωμα ότι το κεφάλαιο, σα μορφή της σύγχρονης ιδιοκτησίας που επικράτησε, είναι αιώνιο. Κούρασαν τον εγκέφαλό τους για να αποδείξουν ότι το κεφάλαιο γεννήθηκε μαζί με τον κόσμο, που δε μπορεί να 'χει τέλος, γιατί δεν έχει αρχή.
Για να αποδείξουν την παραδοξολογία αυτή, σ' όλα τα εγχειρίδια της πολιτικής οικονομίας επαναλαμβάνουν την ιστορία του αγρίου, που 'χει δυο τόξα και δανείζει το ένα στον άλλο, κρατώντας σαν αντάλλαγμα μερίδιο απ' το θήραμα.
Τόση ήταν η ζέση των οικονομολόγων ν' ανακαλύψουν κεφαλαιοκρατική ιδιοκτησία, δηλαδή ιδιοκτησία με τη μορφή κεφαλαίου στους προϊστορικούς χρόνους, που κατέληξαν με τις έρευνές τους ν' ανακαλύψουν ιδιοκτησία πέρα από το ανθρώπινο γένος, μεταξύ των ζώων.
Είπαν, λ.χ. ότι το μυρμήγκι, στην προνοητικότητά του ν' αποταμιεύσει τροφές, είναι "κεφαλαιούχος"! Κρίμα που δεν προχώρησαν ένα βήμα παραπέρα για να μας βεβαιώσουν ότι το μυρμήγκι αποταμιεύοντας τροφές, αποβλέπει στην πώλησή τους και την πραγματοποίηση κέρδους με την κυκλοφορία των κεφαλαίων του!
Αλλά υπάρχει ένα κενό στην οικονομική θεωρία της αιωνιότητας του κεφαλαίου. Παρέλειψαν δηλαδή ν' αποδείξουν ότι και η λέξη "κεφάλαιο" υπάρχει στους αιώνες. Είναι απαράδεκτο ότι στον κύκλο της πολιτικής οικονομίας η ορολογία υπήρξε τόσο ατελής, ώστε να μη μπορεί να βρει ένα όνομα για ένα πράμα τόσο ωφέλιμο και παντοδύναμο, όπως είναι το κεφάλαιο.
Αντίθετα, είναι αναντίρρητο ότι ο όρος "κεφάλαιο" με τη σύγχρονη έννοια της λέξης χρονολογείται μόλις από το 18ο αιώνα. Το ίδιο συμβαίνει και με τη "φιλανθρωπία" (την εξευγενισμένη αυτή υποκρισία του κεφαλαιοκρατικού καθεστώτος). Και ακριβώς στο 18ο αιώνα άρχισαν οι σαφείς εκδηλώσεις της κεφαλαιοκρατικής ιδιοκτησίας και η κυρίαρχη επιρροή της στην κοινωνία. Η κοινωνική αυτή κυριαρχία της κεφαλαιοκρατικής ιδιοκτησίας οδήγησε στη Γαλλική επανάσταση, που, μολονότι είναι από τα σπουδαιότερα γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας, ήταν όμως μια αστική επανάσταση του κεφαλαίου κατά της φεουδαρχίας, που ολοκληρώθηκε με το σύνθημα"Ελευθερία-Ισότης-Αδελφότης-Πατρίς", λέξεις που αργότερα οι ίδιοι οι αστοί χρησιμοποίησαν με στόμφο για να δικαιολογήσουν τις πολιτικές και οικονομικές επιδιώξεις τους.
Στους χρόνους της Γαλλικής επανάστασης, οι κεφαλαιούχοι ήταν τόσο πολύ νεόφερτοι στους κόλπους της κοινωνίας, που ο Σεμπαστιάν Μερσιέ στο Λεξικό του των "νέων λέξεων", δημοσιευμένο το 1802, έκρινε αναγκαία την καταχώρηση, σαν νέας, της λέξης "κεφαλαιούχος", και την ερμηνεύει με τον εξής περίεργο τρόπο: "Η λέξη κεφαλαιούχος, σχεδόν άγνωστη έξω απ' το Παρίσι, σημαίνει τον άνθρωπο με κολοσσιαία πλούτη, με καρδιά ατσαλένια, με καμιά άλλη συγκίνηση εκτός από την προερχόμενη από τον ήχο των νομισμάτων. Αν του μιλήσετε για "έγγειο φόρο", θα γελάσει εις βάρος σας. Δεν έχει ούτε σπιθαμή γης, πώς μπορεί να φορολογηθεί; Όπως οι Άραβες της ερήμου, οι ληστές των καραβανιών κι αυτοί που θάβουν το χρυσάφι τους στο λάκκο, έτσι και οι κεφαλαιούχοι αποκρύπτουν το χρήμα τους". Ώστε μέχρι το 1802 η ανθρωπότητα δεν είχε αποκτήσει το βαθύ αίσθημα σεβασμού που εμπνέει σήμερα ο κεφαλαιούχος.
Ο όρος "κεφάλαιο", παρ' όλο που είναι λατινικής προέλευσης, δεν έχει ισοδύναμη λέξη στην ελληνική ή τη λατινική γλώσσα. Η ανυπαρξία της λέξης σε δυο τόσο πλούσιες γλώσσες παρέχει την απόδειξη ότι η κεφαλαιοκρατική ιδιοκτησία δεν υπήρχε στους αρχαίους χρόνους, τουλάχιστο σαν οικονομικό και κοινωνικό φαινόμενο.
Η μορφή της ιδιοκτησίας, όπως αυτή νοείται σήμερα με τη λέξη "κεφάλαιο", αναπτύχθηκε και περιβλήθηκε με κοινωνική σπουδαιότητα, μόνο μετά την εγκαθίδρυση της "εμπορευματικής παραγωγής" (της οποίας σκοπός είναι όχι η κατανάλωση απ' τον παραγωγό, αλλά η πώληση των παραγόμενων προϊόντων). Η μορφή της εμπορευματικής παραγωγής τελικά επιβλήθηκε μετά την οικονομική και πολιτική κίνηση που συντάραξε την Ευρώπη μετά το 12ο αιώνα, ενισχύθηκε με την ανακάλυψη της Αμερικής και του δρόμου των Ινδιών διά του ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας, με την εισαγωγή πολύτιμων μετάλλων από την Αμερική, με την κατοχή της Κωνσταντινούπολης, την ανακάλυψη της τυπογραφίας, των συμμαχιών μεταξύ των διαφόρων βασιλικών οίκων της Ευρώπης και της οργάνωσης των μεγάλων φεουδαρχικών κρατών μετά τη σχετική γενική ειρήνευση που επήλθε απ' αυτά.
Αυτές και άλλες παρόμοιες αιτίες συντέλεσαν στην ταχεία ανάπτυξη του κεφαλαίου, της τελειότερης απ' όλες τις μορφές ατομικής ιδιοκτησίας, της οποίας θα 'ναι ασφαλώς το τελευταίο στάδιο.
Πηγή: Πωλ Λαφάργκ, Η Εξέλιξη της Ιδιοκτησίας, 1891
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου