Ταξιδεύοντας στην Ευρώπη του Φασισμού

Σιμόν ντε Μποβουάρ, Ζαν-Πωλ Σαρτρ

 

(απόσπασμα από τη σειρά απομαγνητοφωνημένων συζητήσεων του 1974)

Σ. ντε Μπ.- [...] Υπάρχει μια διάσταση που γι' αυτή δε μιλήσαμε: υπάρχει μια πολιτική διάσταση, παρ' όλ' αυτά, σ' εκείνα τα ταξίδια.

Ζ-Π Σ.- Α! ήταν κάτι αόριστο τότε.

Σ. ντε Μπ.- Πολύ αόριστο, ήμασταν όμως ευαίσθητοι με την πολιτική.
Ζ-Π Σ.- Ναι.

Σ. ντε Μπ.- Το ταξίδι στην Ισπανία, όπου τότε υπήρχε Δημοκρατία, η άνοδος της Δημοκρατίας στην εξουσία: το ταξίδι στην Ιταλία, αντίθετα, όπου υπήρχε φασισμός. Η Γερμανία, όπου πήγες να μείνεις και όπου ταξιδέψαμε μαζί, είχε ναζισμό. Και στην Ελλάδα ήταν ο Μεταξάς. Δεν το αισθανόμασταν και πάρα πολύ, μα τελικά, παρ' όλ' αυτά, υπήρχαν υπήρχαν τέτοια πράματα για μας τότε.

Ζ-Π Σ.- Ναι, υπήρχαν. Συναντούσαμε έναν πολίτη στη γωνιά του δρόμου που δεν είχε τις ίδιες ιδέες μ' εμάς και καμιά φορά όλ' αυτά έφταναν πολύ μακριά, ακόμη και ως τη διαφωνία. Αυτό το ένιωσα προπάντων στην Ιταλία. Η παρουσία του φασισμού ήταν πραγματικά πολύ έντονη. Θυμάμαι μια νύχτα στην πλατεία Ναβόνα, όπου είχαμε καθίσει και ονειροπολούσαμε. Και δυο φασίστες ντυμένοι στα μαύρα με τα μικρά τους καπελάκια, ήρθαν και μας ρώτησαν τι κάνουμε εκεί και μας είπαν με έντονο τρόπο να ξαναγυρίσουμε στο ξενοδοχείο μας. Συναντούσαμε παντού φασίστες στις γωνιές των δρόμων.

Σ. ντε Μπ.- Και θυμάμαι ακόμη στη Βενετία που συναντήσαμε Γερμανούς φασίστες με καφετιά πουκάμισα. Αυτό μας δυσαρέστησε πολύ. Ήταν κάτι πολύ πιο δυσάρεστο μια που σκεφτόσουνα να πας ακριβώς την επόμενη χρονιά στη Γερμανία.

Ζ-Π Σ.- Ναι, τους ξαναβλέπω όλους αυτούς τους φασίστες με τα καφετιά πουκάμισα. Ο Μεταξάς ήταν ένας δικτάτορας που τον είχαμε νιώσει το ίδιο, αλλά καθώς δεν ξέραμε πολύ καλά τι ήθελε, καθώς ήμασταν ελάχιστα πληροφορημένοι, δε μας ενοχλούσε και πολύ.

Σ. ντε Μπ.- Θυμάμαι, παρ' όλ' αυτά ότι είχαμε δει μια φυλακή στο Ναύπλιο. Είχαμε δει έναν Έλληνα που μας είπε: " Όλοι οι κομμουνιστές της Ελλάδας είναι εκεί μέσα μαζεμένοι". Το είπε με πολύ περιφάνεια. Κι ήταν μια φυλακή που είχε γύρω-γύρω κάκτους. Ποιες είναι οι αναμνήσεις που σ' εντυπωσίασαν πιο πολύ εκείνη την εποχή; Στην Ιταλία είχαμε πάει δυο φορές.

Ζ-Π Σ.- Δυο φορές, ναι. Στην Ισπανία το ίδιο.

Σ. ντε Μπ.- Η Ισπανία μάς είχε φανεί πιο ζωντανή.

Ζ-Π Σ.- Εξαιτίας του φασισμού, η Ιταλία ήταν αποχαυνωμένη, αποσβολωμένη, με τις αλλοτινές αξίες να έχουν εξαφανιστεί ή αφεθεί κατά μέρος για κάποιο καιρό. Καθώς είχαν ομαδοποιηθεί γύρω από το φασισμό, δεν μπορούσες να τους συμπαθήσεις και δεν έδιναν την ευκαιρία να τους συμπαθήσουμε. Δεν είχαμε πολλές επαφές με τους ανθρώπους της πόλης και της επαρχίας. Υπήρχε πάντα αυτό το φασιστικό σκιάχτρο.