Κύριος Τεστ

Πωλ Βαλερί
                      ΤΟ ΔΕΙΛΙΝΟ ΜΕ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΤΕΣΤ

                                                  Vita cartesii est simplicissima...
 



Η βλακεία δεν είναι το φόρτε μου.



Έχω δει πολλά άτομα* έχω
επισκεφτεί κάποιες εθνότητες* έχω πάρει και μέρος σε διάφορες
επιχειρήσεις χωρίς να μ' αρέσουν* έτρωγα σχεδόν κάθε μέρα* με
συγκινούσαν οι γυναίκες. Ξαναβλέπω τώρα κάποιες εκατοντάδες
πρόσωπα, δυο-τρία μεγάλα αξιοθέατα, και ίσως την ύλη είκοσι
βιβλίων. Δεν έχω συγκρατήσει το καλύτερο ούτε το χείριστο
όλων αυτών: έμεινε αυτό που μπόρεσε.
Αυτή η αριθμητική με συντηρεί στο να εκπλήσσομαι ότι γερνώ. Θα
μπορούσα επίσης να κάνω απολογισμό των νικητήριων στιγμών του
πνεύματός μου, και να τις φανταστώ σαν ένα και το αυτό, συνθέτοντας μία ζωή ευτυχισμένη... Μα πιστεύω να είμαι πάντα καλόγνωμος. Σπάνια αποτραβιέμαι* μ' απεχθάνονται, με λατρεύουν* -
έπειτα, μεγαλώσαμε μαζί.
Συχνά υπέθετα πως όλα είχαν τελειώσει για μένα, και κατέληγα
μ' όλες μου τις δυνάμεις, αδήμων ότι εξασθενώ, να διαφωτίζω
κάποια οδυνηρή κατάσταση. Αυτό μ' έκανε να γνωρίσω ότι
εκτιμούμε το ιδίωμα της σκέψεώς μας τόσο πολύ πριν απ' την
έκφραση αυτού των άλλων! Έκτοτε, οι μυριάδες των λέξεων που
βομβίζαν στ 'αυτιά μου σπανίως με συγκλόνιζαν μ' αυτό που
ήθελαν να εννοήσουν* κι όλες αυτές που ο ίδιος μου έχω απαγγείλει
προς τους άλλους, τις ένιωσα να διαφοροποιούνται πάντα από τη
σκέψη μου, - διότι απομέναν αναλλοίωτες.
   Αν έπαιρνα αποφάσεις όπως οι πλείστοι των ανθρώπων, όχι απλώς θα 'χα πιστέψει στην ανωτερότητά τους, άλλα θα το 'χα δείξει.
Έτσι με προτιμώ. Αυτό που λεν ανώτερο ον είναι ένα ον εσφαλμένο.
Για να ξαφνιάσει τον εαυτό του, πρέπει να τον δει, και για να ειδωθεί πρέπει και να φανεί. Και μου φαίνεται ότι η αφελής μανία του
ονόματος τον διακατέχει. Έτσι, κάθε μεγάλος άνθρωπος είναι κηλιδωμένος από μία πλάνη. Κάθε πνεύμα που θεωρείται ισχυρό ξεκινάει
από το λάθος που το κάνει να γνωρίζει. Μ' ανταλλαγή το κοινό φιλοδώρημα, δίνει το χρόνο που του χρειάζεται να γίνει αντιληπτός, τη
σπαταλώμενη ενέργεια του να μεταδοθεί και να προετοιμάσει την
ξένη ικανοποίηση. Μέχρι που θα συγκρίνει τα ανυπόστατα παιχνίδια της δόξας με τη χαρά του να νιώθεις μοναδικός - μεγάλη διακεκριμένη μέθη.
   Ονειρεύτηκα τότε ότι τα πιο δυνατά κεφάλια, οι πιο αντιληψίες
εφευρέτες, οι επαΐοντες του επακριβώς της σκέψεως όφειλαν
είναι αγνώριστοι, φιλάργυροι, άνθρωποι που πεθαίνουνε χωρίς
αποδοχή. Η ύπαρξή τους θα μου αποκαλυπτόταν δι' αυτής αυτών
των διαπρέποντων ατόμων, λιγότερο κατά τι στερεών.
   Η επαγωγή ήταν τέτοιας ευκολίας που έβλεπα το σχηματισμό της
κάθε στιγμή. Αρκούσε το να φανταστώ τους μεγάλους ανθρώπους
κανονικούς, αγνούς από την πρωτινή τους πλάνη, ή να στηρίζομαι
σ' αυτή την πλάνη ώστε να συντηρώ ένα βαθμό συνείδησης πιο υψηλό, μιαν αίσθηση πνευματικής ελευθερίας λιγότερο χονδροειδή. Μια
πράξη εξίσου απλή με παρέδιδε σε περίεργες μελέτες, σα να 'χα κατ-
έλθει στο βάθος της θάλασσας. Χαμένος μες τη λάμψη των εκδιδόμενων ανακαλύψεων, μα στο πλευρό των παραγνωρισμένων εφευρέσεων που το εμπόριο, ο φόβος, η κατάπτωση, η αθλιότητα διαπράττουν καθημερινώς, πίστευα ότι διέκρινα τ' αριστουργήματα του
ήθους. Διασκέδαζα να σβήνω τη γνωστή ιστορία με τα χρονικά της
ανωνυμίας.
   Ήταν, αόρατοι στις διάφανες ζωές τους, των μοναχικών που
ξέραν πριν απ' όλους. Μου φαίνονταν πως διπλασιάζαν, τριπλασίαζαν, πολλαπλασιάζαν μες το σκοτάδι κάθε διασημότητα, - εκείνοι,
που περιφρονητικά παραχωρούν τις τύχες τους και τα προσωπικά
αποτελέσματα. Θα 'χαν απορριφθεί, έχω την αίσθηση, όντας
παρατηρήσεις κάτι άλλου κι όχι των πραγμάτων. Αυτές οι ιδέες μου 'ρχόταν προς τον Οκτώβρη του 93, τις στιγμές της ανάπαυσης όπου
η σκέψη διασκεδάζει μοναχά την ύπαρξή της.
Άρχισα πια να γίνομαι απερίσκεπτος, όταν γνώρισα τον
Κ. Τεστ. (Σκέφτομαι τώρα τα σημάδια που ένας άνθρωπος
αφήνει στο λίγο χώρο που κινείται καθημερινώς.)
Πρι συνδεθώ με τον Κ. Τεστ, με προσελκύσαν οι προσωπικές
του διαδρομές. Μελετούσα τα μάτια του, τα ρούχα, τα λιγοστά
του υπόκωφα λόγια στο σερβιτόρο του καφέ όπου τον έβλεπα. Αναρωτιόμουν αν το ένιωθε ότι τον παρακολουθούν. Απέστρεφα ζωηρά
το βλέμμα απ' το δικό του, για να συλλάβω το δικό του να μ' ακολουθεί.

Σχόλια