Συλλογικότητα και Αναγκαιότητα

The Utopian Globalists: Artists of Worldwide Revolution, 1919-2009 - Η γραμμή της Απελευθέρωσης

Η Σφαγή στην Κορέα, πίνακας του Πικάσο (1951)

Ο Τάτλιν είχε προβλέψει από το 1919 ότι η συλλογικότητα θα αντιλαμβάνονταν τη σοσιαλιστική δημιουργικότητα μέσα από το διαθλαστικό σημείο της ατομικότητας. Αργότερα, οι ουτοπικοί καλλιτέχνες της παγκοσμιοποίησης θα επιχειρούσαν να συναθροίσουν τη συνεργατική συλλογικότητα τόσο κυριολεκτικά όσο και μεταφορικά.

Ο σύγχρονος αστός Πικάσο, για παράδειγμα, θα δούλευε με τεχνίτες για την παραγωγή χειροποίητων έργων τέχνης στις Βαλεαρίδες, στα Νότια της Γαλλίας, φτιάχνοντας προπαγανδιστικά πιάτα και πλακάκια για το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα. (Όταν η Μόσχα βράβευσε τον Πικάσο με το Διεθνές Βραβείο Ειρήνης της Σοβιετικής Ένωσης το 1950, χαρακτηρίστηκε ως 'ο καλός εργάτης της τέχνης και της ειρήνης'. Ο Ζαν Κασού, υπερβάλλοντας κάπως, προσαγόρευσε τότε τον Πικάσο 'ενσταλλακτή της ενέργειάς του σε δημιουργίες της εργατικής τάξης ανάμεσα στους εργάτες'). 

Πώς να εξηγείτε εικόνες σ' ένα ψόφιο λαγό, σκηνή από το θεατρικό του Μπόιζ (1965)

Ο Μπόιζ θα στρέφονταν στο σχηματισμό συλλογικοτήτων σαν κεντρική δύναμη της καλλιτεχνικής πρακτικής του στις αρχές της δεκαετίας του 1970, ιδρύοντας μια σειρά οργανώσεων μεταξύ των οποίων το Γερμανικό Φοιτητικό Κόμμα, το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο και, μαζί με άλλους, το Κόμμα των Πράσινων. Οι Κρίστο και Ζαν-Κλωντ, θα απασχολούσαν ολόκληρες εταιρίες που θα έραβαν τα σεντόνια του Τυλιγμένου Ράιχσταγκ το 1995.

Το Τυλιγμένο Ράιχσταγκ, έργο των Κρίστο και Ζαν-Κλωντ (1995)

Η γλώσσα της ουτοπικής κατασκευής στη Ρωσία του 1920 έβριθε από ορολογίες όπως συλλογικότητα, συνεργασία και σχεδιασμός. Ένα φλάιερ της καλλιτεχνικής ομάδας UNOVIS ανάγγελνε: 

Στο δρόμο μας για το μοναδικό εικαστικό ακροατήριο!

Είμαστε το Σχέδιο 

Το Σύστημα

Η Oργάνωση

Κατευθύνατε την εργασία σας σε ευθεία γραμμή με την Οικονομία! 

Ο Μάλεβιτς γνώριζε ότι αυτή η ρητορική ήταν ουτοπική -αμφέβαλε για την πιθανότητα 'ολοκλήρωσης της γνώσης'. Παρ' όλα αυτά, σαν μέλος της UNOVIS αγόρευε σ' ένα είδος ριζοσπαστικού βολονταρισμού, ότι η συλλογικότητα ήταν "ένα από τα μονοπάτια που σκιαγραφόταν στο χάρτη που οδηγεί στον 'κοσμάνθρωπο', υποσχόμενη μια στιγμιαία σύγκλιση δυνάμεων στο όνομα της ενότητας, στο όνομα της αντάμωσης".

Ο Σοφέρ του Ροντσένκο (1933)

Αυτή η σχεδιασμένη ριζοσπαστική ενσωμάτωση της νέας κοινωνικής τάξης απαλλάσσεται, κατά έναν τρόπο ουτοπικό, από τη διάκριση που κάνει ο Πανόφσκι μεταξύ του 'σχηματισμού εξουσίας' και του 'υλικού του ξεπεράσματος' ή, για να το θέσουμε αλλιώς, απ' οποιαδήποτε διάκριση μεταξύ του υποκειμενικού και του αντικειμενικού. Προσβλέποντας στην Ντεμποριανή εχθρικότητα προς την παθητικότητα της απλώς 'αναστοχαστικής' κατανάλωσης της θεαματικής κοινωνίας, ο δομισμός του Τάτλιν, του Μεντουνέτζι, του Ροντσένκο και των αδελφών Στένμπεργκ έδινε έμφαση στη συμμετοχή στη συνεργατική κοινωνική παραγωγή.

Οκτώβρης , πόστερ των Αδελφών Στένμπεργκ σε συνεργασία με το Ρουκλέφσκι, για την ομώνυμη ταινία του Άιζενστάιν (1927)

Αυτή η συλλογικοποίηση ήταν παγκοσμιοποιητική στη θεώρησή της, γεωγραφικά και γεωπολιτικά, καθώς και φιλοσοφικά ανθρωπιστική. Το πανέμορφο αφηρημένο γλυπτό του Ροντσένκο, Οωειδής Κρεμαστή Κατασκευή Νο.12 (1920) περιλαμβάνει το μορφοποιημένο υπαινιγμό ενός κόσμου σε κίνηση.

Το αφηρημένο γλυπτό του Ροντσένκο Οωειδής Κρεμαστή Κατασκευή Νο.12  (1920) 

Ο σχεδιασμένος Πύργος του Τάτλιν, ως προς τις αρχές, το υλικό και την πρόθεση, εκφράζει την απόρριψη του εορτασμού του ατομικού πάνω από το συλλογικό. Ένα τέτοιο εγκώμιο ήταν, να θυμίσουμε, και το προτιμώμενο προπαγανδιστικό μέσο του Λένιν: η αναγνώριση των 'αυθεντικών ηρώων του πολιτισμού' που θα μνημειοποιούνταν σε συμβατικές γλυπτές μορφές και πόζες. Ο Τάτλιν, αντίθετα, πρότεινε με τον Πύργο του την ενσάρκωση ενός θεσμού που ήταν διεθνής και διεθνιστικός ως προς τον πραγματικό του σκοπό. Η κατασκευή προοριζόταν να είναι ένα ζωντανό κοινωνικοπολιτισμικό περιβάλλον που θα συνθετοποιούσε τις τέχνες εντός της αρχιτεκτονικής τάξης του Πύργου. 

Τάτλιν, Ο Πύργος (1920), Μνημείο της Τρίτης Διεθνούς

Άρα, όχι απλά ένα μνημείο για την Τρίτη Διεθνή, αλλά το αληθινό κέντρο των ανθρώπινων δραστηριοτήτων της, ως τόπος εναρμονισμένος με την Παγκόσμια Προλεταριακή Επανάσταση.